Arbeidsmarkt van morgen

Nu brede welvaart steeds meer als graadmeter wordt gezien voor vooruitgang is het tijd om uitgebreider stil te staan bij de begrippen nuttig werk/werken in het algemeen belang. Arbeidseconoom Ronald Dekker, gasthoofdredacteur van het jaarlijkse NSvP-themanummer van het Tijdschrift voor Arbeidsvraagstukken, hoopt dat de kennis hierover verdiept - bijvoorbeeld over de rol van technologie, industriepolitiek en de rol van het onderwijs bij toekomstig nuttige banen. 

Het moet normaal worden dat mensen zich naast hun baan inzetten voor kwetsbare maatschappelijke sectoren als zorg en onderwijs. Met het nieuwe NSvP-programma ‘Werken in Breder Belang’ wil programmamanager Luc Dorenbosch het gevoel van urgentie terugbrengen dat in coronatijd ontstond. "Dit zal vooral een ‘will-based’ keuze moeten zijn, vanuit de motivatie voor het algemeen belang."

De stem van verpleegkundigen wordt relatief weinig gehoord in het debat over de toenemende zorgvraag en de personeelskrapte. Hoe ervaren zij werkinhoudelijke en organisatorische aspecten van hun werk, die kunnen leiden tot de overweging om het beroep te verlaten? Uit onderzoek blijkt dat veel jonge, gekwalificeerde verpleegkundigen overwegen om het beroep binnen de eerste werkjaren te verlaten. Om erachter te komen welke overwegingen een rol spelen onder recent afgestudeerde verpleegkundigen om de sector al dan niet te verlaten, interviewde Eva ter Horst tijdens haar stage bij de NSvP een groep recent afgestudeerde hbo-verpleegkundigen die werkzaam zijn in een ziekenhuis.

De opkomende platformeconomie bepaalt steeds meer de toekomst van werk. Platformwerk biedt kansen, maar brengt ook uitdagingen met zich mee. Op 16 februari 2023 organiseerden NSvP en het Tijdschrift voor Arbeidsvraagstukken het symposium "Platformwerk in goede banen" om het debat over platformwerk en de platformeconomie in een bredere kring te voeren. Wetenschappers, beleidsmakers, professionals, platformbeheerders en werkgevers- en werknemersorganisaties kwamen bijeen om te debatteren over de gevolgen van de platformeconomie voor menswaardig werk.

Er is veel te doen over de arbeidsomstandigheden van platformwerkers, en de rol die de platforms en algoritmes achter de platforms hierin spelen. In dit artikel zetten Valeria Pulignano en Milena Franke (Katholieke Universiteit Leuven) uiteen welke invloed algoritmes hebben op het werk van platformwerkers en waarom de ongelijke toegang tot informatie een risico vormt voor de werkenden.

Om platformwerk en platformwerkers een duurzame plaats in onze arbeidsmarkt te geven, is het nodig om te luisteren naar de platformwerkers zelf. Gelukkig gebeurt dat volgens freelance platformwerker Martijn Müller steeds vaker. Hij bezorgt al vijf jaar maaltijden en is oprichter van het Nijmeegse coöperatieve maaltijdbezorgplatform bestellenbij.nl. Zijn visie in een notendop: neem platformwerk serieus en maak het waar nodig eerlijker. 

Vijftien méér dan uitstekende eindscripties van masterstudenten aan universiteiten in Nederland werden dit jaar genomineerd voor de David van Lennep Scriptieprijs. De mastertheses werden ingediend door de hoogleraren van de vakgroep, en een onafhankelijke jury beslist welke drie de scriptieprijs winnen. De David van Lennep Scriptieprijs wordt jaarlijks uitgereikt door de NSvP aan de beste mastertheses op het gebied van mens, werk en organisatie. De vijftien genomineerden voor de David van Lennep Scriptieprijs 2023 stellen we hier voor.

Goed werkgeverschap was altijd al belangrijk, maar wordt nog belangrijker - zeker voor beroepen waar de situatie zeer fragiel is, zoals bijvoorbeeld in de zorg en het onderwijs. In veel organisaties waar het schuurt, piept en kraakt is te weinig oog geweest voor de waardering voor professionaliteit en vakmanschap, stellen Daniël van Middelkoop en Hafid Ballafkih, beiden lector aan de Hogeschool van Amsterdam. Deel 1 van het tweeluik is een interview met Hafid Ballafkih: “Het is tijd dat we meer gaan denken in maatschappelijk nut en daar duidelijke keuzes in maken: wat levert iets op voor de samenleving?”

De bureaucratische controlekramp in publieke sectoren erodeert vakmanschap en zingeving, jaagt professionals gedesillusioneerd weg en maakt dat (jonge) mensen niet in zorg en welzijn of onderwijs willen werken. Volgens Jan Smit, medeoprichter van Broosz, moet werken in de publieke sector fundamenteel anders georganiseerd worden. "Geloven in de professionaliteit, de autonomie en het vakmanschap van je mensen."

Meer werkenden laten bijdragen aan het algemeen belang is mogelijk, denkt hoogleraar Actief Burgerschap Monique Kremer van de Universiteit van Amsterdam. Tijdens het NSvP-symposium Werken in Algemeen Belang op 20 september pleitte ze onder andere voor meer burgerschap óp het werk en een maatschappelijke dienstplicht voor andere groepen dan jongeren (al vindt ze de term 'dienstplicht' niet handig). We zetten haar aanknopingspunten voor het beter benutten van empathisch potentieel op een rij, plus de aandachtspunten.