Gamification is het fenomeen waarbij medewerkers meer gemotiveerd raken voor hun werk door hun werktaken te benaderen alsof het een spel is. Dit was onderwerp van de masterthesis van Yuri Scharp. Door middel van een theoretisch goed onderbouwd onderzoek, dat gebruik maakte van innovatieve onderzoekmethoden, heeft Yuri de eerste prijs van de David van Lennep Scriptieprijs in de wacht gesleept. Zijn masterscriptie is getiteld: Gamification: A Bottom-up Approach. Over dit onderwerp vertelt Yuri: “Een super interessant onderwerp! Het sprak me erg aan, omdat het zo vernieuwend en toegankelijk is. Dus toen de mogelijkheid zich voordeed om mijn masterscriptie hier op te focussen zag ik mijn kans schoon.”
Yuri’s onderzoek naar Bottom-up gamification biedt nieuwe inzichten in het gebruik van gamification in het werk. Hij heeft bekeken hoe dit fenomeen zich manifesteert in de dagelijkse werkzaamheden. Net zoals bij job craften verwachtte hij namelijk dat ook gamification beter werkt wanneer het gedrag vanuit de medewerkers zelf komt. Alleen verandert de medewerker bij jobcrafting daadwerkelijk de taakeisen, en bij gamification alleen maar de perceptie op de werktaken. Het doel van gamificatie is het creëren van meer plezier in het werk, en niet het creëren van meer betekenis zoals bij jobcrafting.
Competitie en Spel
Hoe werkt gamification op het werk precies? In zijn onderzoek onderscheidt Yuri twee verschillende elementen: competitie en spel. Competitie duidt op het streven naar een bepaald einddoel. In het werk kan dit bijvoorbeeld het verbeteren van een eerdere prestatie zijn. Zo geeft Yuri als voorbeeld dat een ijsverkoper ernaar kan streven om alle bolletjes ijs zo rond en glad mogelijk te maken. Ook kan een medewerker voor zichzelf een tijdslimiet zetten om een bepaalde taak uit voeren. Dit soort ‘wedstrijdjes’ op het werk bieden uitdaging, zorgen voor doorlopende feedback en door het behalen van deze uitdagingen krijgt de medewerker een gevoel van succes en voldoening.
In tegenstelling tot het competitie-element, heeft spel op het werk niet per se een einddoel, behalve het hebben van een plezierige moment tijdens het werk. Als een medewerker ‘spel’ toepast op zijn dagelijkse werktaken, dan kadert deze zijn werktaken op zo’n manier dat deze meer plezier opleveren en spannender zijn. Hiervoor is fantasie en interesse nodig. Een voorbeeld van het toepassen van spelelementen in het werk dat Yuri geeft is het raden van de totale kosten van elke klant of de eerder genoemde ijsverkoper die een race creëert tussen de verschillende ijssmaken om te zien welke als eerste op is en daarom ‘wint’. Op deze manier wordt de taak intrinsiek belonend en komt er doorlopende feedback.
Voorkomt saaiheid, stimuleert creativiteit
Uit de resultaten van Yuri’s onderzoek dat gamification vooral plaatsvindt op werkdagen met hoge cognitieve taakeisen en veel werkhulpbronnen zoals autonomie en afwisseling. Ook blijken personen die open staan voor nieuwe ervaringen en geordend zijn vaker gamification te vertonen. Tot slot kwam naar voren dat gamification samen gaat met bevlogenheid en creativiteit, en saaiheid in het werk tegengaat. Het is een goed strategie om de werkervaring te verbeteren en creativiteit te stimuleren. “Vrijwel elke baan kan speels benaderd en aangepakt worden door werknemers. Dit maakt playful work design zo waardevol”, zegt Yuri.
...meer onderzoek nodig naar de effecten van playful work design voordat effectieve interventies kunnen worden vormgegeven...
Hoe kan gamification in de praktijk worden toegepast? Werkgevers kunnen het werk zo inrichten dat gamification wordt gestimuleerd door uitdaging en hulpbronnen te creëren. Ook kan er tijdens de selectie rekening gehouden worden, door te selecteren op medewerkers met een open en ordelijke persoonlijkheid. Een andere mogelijkheid is het aanbieden van een training met daarin uitleg over het toepassen van gamification.
Tot slot stelt Yuri in zijn onderzoek dat het wel belangrijk is om ook top-down organisatie ontwerp en andere proactieve werk strategieën zoals jobcrafting mee te nemen wanneer je gamification gaat toepassen. Yuri: “Tegelijkertijd is het belangrijk dat eerst meer onderzoek wordt gedaan naar de effecten van playful work design en waar deze effecten van afhankelijk zijn, voordat interventies effectief kunnen worden vormgegeven."
Yuri Scharp, Erasmus Universiteit Rotterdam, ontving in mei 2018 de David van Lennep Scriptieprijs voor zijn masterthesis Gamification: A Bottom-up Approach. De David van Lennep Scriptieprijs wordt jaarlijks uitgereikt aan maximaal drie uitzonderlijk goede doctoraalscripties op het gebied van de psychologie van beroep, arbeid en organisatie. Een onafhankelijke jury van experts uit het vakgebied beoordeelt de scripties.
