Krapte op de arbeidsmarkt

Een brede maatschappelijke discussie is nodig om te kiezen welke essentiële taken we door wie willen laten doen. Het is een van de conclusies van het symposium Werken in Algemeen Belang dat de NSvP op 20 september 2022 organiseerde in voormalige gevangenis De Lik, Utrecht. Tijdens dit event deelden bestaande initiatieven (de Nationale Zorgreserve, Ministerie van Defensie, Brainport Eindhoven) hun inzichten en ervaringen en werd gesproken over een andersoortige arbeidsmarkt waarin het heel gebruikelijk is dat je naast je werk kunt bijdragen aan het algemeen belang, als een maatschappelijke schil in tijden van crisis. Welke stappen gaan we zetten om dit voor elkaar te krijgen?

Rutger Claassen is Hoogleraar Politieke Filosofie en Economische Ethiek aan Universiteit Utrecht en heeft een speciale belangstelling voor de economische ethiek en de morele waarde van markten en bedrijven. De krapte op de arbeidsmarkt maakt onze publieke sectoren kwetsbaar, in de concurrentieslag trekken bedrijven vaak aan het langste eind. Maar als de samenleving vervolgens piepend en krakend tot stilstand komt schieten we daar weinig mee op. Onze vraag is dan ook: hebben bedrijven een publieke rol of zijn zij er alleen om winst te maken en zo bij te dragen aan onze welvaart? In onze zoektocht naar de vraag wat het algemene belang eigenlijk is en of bedrijven hier een rol te spelen hebben spreken we Claassen over zijn ideeën. 

Met de huidige krapte op de arbeidsmarkt zijn er meer mogelijkheden om te solliciteren voor een baan. Maar heb je een afkomst of identiteit die afwijkt van de meerderheid, dan kan zo’n sollicitatieprocedure er opeens heel anders uitzien. Discriminatie rondom sollicitaties is een veel besproken onderwerp, maar hoe komt het dat discriminatie nog steeds voorkomt en hoe gaan sollicitanten om met deze mogelijkheid gediscrimineerd te worden? Dit laatste is een weinig besproken onderwerp en de invalshoek van dit artikel.

Terwijl werkgevers merken dat de krapte tot recordhoogte is gestegen en de piek nog niet is bereikt, blijft er nog altijd veel arbeidspotentieel onbenut. Hoe komt het dat die kloof er nog altijd is? Welke mindshift is hiervoor nodig? In gesprek met Paul den Uijl (COO Tempo-Team) en Ila Kasem (directeur Van de Bunt Organisatieadvies) over arbeidsparticipatie en de gemeenschappelijke verantwoordelijkheid van overheid, werkgevers en burgers. 

Het is een paradoxale situatie op de arbeidsmarkt. In veel sectoren melden werkgevers enorme tekorten aan personeel. En die situatie leidt ook tot maatschappelijke ontwrichting. Tegelijkertijd is er nóg een tekort: het inclusie-tekort. Ondanks de recordkrapte op de arbeidsmarkt, zijn er naar schatting nog steeds zo’n 1,4 miljoen mensen die ook aan de slag zouden willen maar daar niet in slagen. Historische krapte, een nieuw kabinet en nieuwe gemeenteraadsverkiezingen: Het is nu of nooit, voor een inclusieve arbeidsmarkt. Column door Ton Wilthagen.

De aangekondigde krapte op de arbeidsmarkt als gevolg van vergrijzing en ontgroening is in veel sectoren inmiddels werkelijkheid geworden. En gezien de demografische prognoses is Nederland daar de komende decennia nog niet vanaf. De reflex van werkgevers - het bieden van hogere lonen - zorgt vooral voor herverdeling van de schaarste en niet voor een oplossing daarvan. Wat zijn de andere opties om in het structurele tekort aan arbeidskrachten te voorzien? Arbeidseconoom Joop Schippers schetst zijn perspectief. 

Onderzoekers uit 18 landen bespraken tijdens het driedaagse internationale congres "Age at the Workplace Meeting" onderzoeksresultaten over ouder worden op het werk, en dan met name de voordelen daarvan. In dit artikel staan de vijf belangrijkste thema’s en de meest opvallende onderzoeksresultaten op een rij.

Steeds meer mensen doen werkervaring op via online platformen in de kluseconomie. Een van de grote knelpunten is dat platformwerkers hun data over reputatie en transacties niet kunnen gebruiken als bewijs van hun werkervaring, omdat de platformen de data voor zichzelf houden. Om de positie van platformwerkers op de arbeidsmarkt te versterken, starten zes klusplatformen een pilot, waarbij werkenden met één druk op de knop een digitaal getuigschrift kunnen downloaden. De verwachting is dat dit hun kansen op de arbeidsmarkt aanzienlijk vergroot. 

Een meetinstrument om het veiligheidsklimaat in een organisatie te verbeteren (en daarmee veilig werkgedrag te bevorderen); een verbeterplan voor arbeidstevredenheid en mentale arbeidsomstandigheden binnen organisaties. En welke factoren stimuleren en belemmeren arbeidsmobiliteit? Deze onderwerpen stonden centraal bij de winnaars van de HBO-Innovatieprijs Mens, Werk & Organisatie 2021. De winnende HBO-bachelorstudenten zijn Julia Grasman, Merije Stellingwerf en Demy-Leigh Despas. 

Ruim 1 miljoen mensen willen én kunnen op enige manier werken, maar slagen er niet in om aan duurzaam en betaald werk te komen; zélfs niet in een krappe arbeidsmarkt. Naar aanleiding van het whitepaper "De arbeidsmarkttransitie. Naar meer waarde en meer werk" van Ton Wilthagen en Marieke Stolp, was er in oktober '21 een debatavond in De Balie over het belang van arbeidsparticipatie, de parallelle arbeidsmarkt, en de beste manieren om iedereen aan boord te halen. Welke systemische veranderingen zijn nodig om wél tot een inclusieve arbeidsmarkt te komen? Wat willen we een nieuw kabinet meegeven?