Om mee te kunnen doen in deze samenleving is niet alleen een juiste opleiding belangrijk; het draait ook om toegang tot financieel kapitaal, sociaal/cultureel kapitaal en een stevig netwerk. En juist deze toegang is steeds schever verdeeld: kinderen van hoog opgeleide ouders worden alsmaar kansrijker, terwijl voor kinderen van praktisch opgeleide ouders het tegenovergesteld geldt. Vijf maanden lang deed hoogleraar arbeidseconomie Joop Schippers als NSvP/NIAS-fellow onderzoek naar deze problematiek. Hij beschreef zijn bevindingen in een toegankelijke publicatie ‘Jongeren en de arbeidsmarkt van (over)morgen’. Bekijk hier direct de pdf of ga naar de bladerbare pdf.
Hij benoemt verschillende sociaal-maatschappelijke oorzaken van de toegenomen afstand tussen de ‘cans’ en ‘cannots’ en vraagt zich af welke eisen er aan jongeren van nu gesteld worden. In hoeverre zijn die eisen realistisch? En wanneer leiden de hoge verwachtingen tot een gevoel persoonlijk tekort te schieten?
“De essentie van een échte inclusieve arbeidsmarkt zit in het ‘gewoon’ meedoen en niet in een apart vakje gestopt worden.”
Schippers is kritisch op de invulling van een leven lang leren en ontwikkelen als dé oplossing van een ‘arbeidsmarktprobleem’. Want wie niet aan de hoge productiviteitseisen van de economie kan voldoen, komt in Nederland al gauw buitenspel te staan. Voor een echte inclusieve arbeidsmarkt zijn extra beleidsinspanningen nodig waarmee de kansrijken samen verantwoordelijkheid nemen voor de minder fortuinlijke groep. Een gezamenlijke inzet van overheid en sociale partners is hierbij onontbeerlijk.
Diepgang aan een actueel thema
Schippers beschrijft de problematiek vanuit verschillende perspectieven en geeft hiermee diepgang aan een zeer actueel en urgent thema dat ook door de Sociaal Economische Raad (SER) in het rapport Hoge verwachtingen naar voren is gebracht. Ook daarin wordt duidelijk dat jongeren slechte vooruitzichten hebben op de woning- en arbeidsmarkt. En onlangs schreef Coalitie Y (een initiatief van o.a. CNV Jongeren, LSVb, JOB, PerspectieF samen met ChristenUnie en tv-presentator Tim Hofman) een jongerenmanifest dat half september werd aangeboden aan premier Rutte.
“Lang niet iedereen beschikt over de juiste middelen en vaardigheden om zelf de regie te nemen. Bovendien is er een grens aan de ontwikkelbaarheid van mensen.”
De afgelopen decennia is in Nederland steeds meer beroep gedaan op de zelfredzaamheid en verantwoordelijkheid van het individu. Maar lang niet iedereen beschikt over de juiste middelen en vaardigheden om (te allen tijde) zelf de regie te nemen. Bovendien is er een grens aan de ontwikkelbaarheid van mensen. Schippers pleit in zijn whitepaper voor een herwaardering van de collectiviteit. Hij benadrukt dat dat niet automatisch een grotere rol voor de overheid betekent, maar juist een gezamenlijke aanpak van werkgevers, werknemers en overheid. Via basisbanen zorgen we er voor dat mensen niet buitenspel blijven staan, maar actief kunnen participeren, een zinvolle bijdrage aan de samenleving kunnen leveren en sociale contacten kunnen opbouwen. De essentie zit in het ‘gewoon’ meedoen en niet in een apart vakje gestopt worden.
Prof. dr. Joop J. Schippers
is hoogleraar Arbeidseconomie aan de Universiteit Utrecht. Zijn publicaties betreffen het brede terrein van arbeidsmarkt en maatschappelijke ongelijkheid, met een speciale focus op gender- en leeftijdsverschillen. Hij is actief betrokken bij het Future of Work onderzoek van de Universiteit Utrecht, en schreef met collega’s uit verschillende disciplines de paper ‘Op weg naar een duurzame arbeidsmarkt’. Naast zijn onderzoek vervulde hij een reeks bestuurlijke functies binnen de UU, is hij actief binnen de medezeggenschap en lid van de Raad van Toezicht van de Universiteit voor Humanistiek. In 2019 vervulde hij een NSvP/NIAS-fellowship in het kader waarvan hij het whitepaper ‘Jongeren en de arbeidsmarkt van (over)morgen’ schreef. Deze publicatie werd voor een breed publiek gepresenteerd op 27 november 2019 in Spui25, Amsterdam.
Lees ook:
- (On)zekerheden op de arbeidsmarkt van morgen - interview met Joop Schippers over zijn onderzoek
- Joop Schippers onderzoekt de toekomst van werk - inclusief de film van Schippers' 5 minute talk bij het NIAS
- Bekijk hier de bladerbare pdf van Joop Schippers' whitepaper
