Participatie

Roland Blonk (hoofdonderzoeker bij TNO, en bijzonder hoogleraar aan de Universiteit Tilburg) is vanaf 1 februari 2021 NSvP-fellow aan het NIAS instituut. Zijn fellowshiponderzoek geeft hem ruimte om terug te blikken op twintig jaar onderzoek én vooruit te kijken. Door onderwerpen vanuit gedragsperspectief te onderzoeken, en deze te plaatsen naast het economisch perspectief ontstaat een bredere, meer menselijke context. "Mijn verhaal gaat over de professional: is die voldoende toegerust en krijgt hij de ruimte om echt aandacht aan een werkzoekende te besteden?”

Om mee te kunnen doen in deze samenleving is niet alleen een juiste opleiding belangrijk; het draait ook om toegang tot financieel kapitaal, sociaal/cultureel kapitaal en een stevig netwerk. En juist deze toegang is steeds schever verdeeld. Vijf maanden lang deed hoogleraar arbeidseconomie Joop Schippers als NSvP/NIAS-fellow onderzoek naar deze problematiek. Hij beschreef zijn bevindingen in een toegankelijk whitepaper ‘Jongeren en de arbeidsmarkt van (over)morgen’.

Prof. dr. Ton Wilthagen gaat in de periode februari - juni 2020 op zoek naar een model voor een meer inclusieve arbeidsmarkt. Hij doet dit tijdens het NSvP/NIAS-fellowship, waarin hij wetenschap en maatschappij verbindt. Uitgangspunt van de studie is dat participatie in betaald werk veel meer waarde heeft dan alleen inzet van arbeid en loon. Mensen die werken voelen zich gezonder en gelukkiger en hebben een groter netwerk dan mensen die niet aan de slag zijn. Bovendien is er in de samenleving veel behoefte aan producten en diensten die nu niet worden geleverd en die niet als werk tellen.

Het CPB deed onderzoek naar de determinanten van de arbeidsparticipatie van vrouwen op lange termijn, het effect van ouderschap op het inkomen en de collectieve baten van economische zelfstandigheid. In Nederland wordt de daling van het inkomen voornamelijk veroorzaakt doordat moeders minder uren gaan werken. Er zijn niet veel moeders die helemaal stoppen met werken of minder uurloon ontvangen. Dit komt mogelijk doordat deeltijdwerk veel voorkomt in Nederland, ook ten opzichte van andere EU-landen. 

Laagopgeleiden met een WW-uitkering vinden bijna even vaak weer werk als middelbaar- en hoogopgeleiden. Wel hebben zij een grotere kans om terug te vallen in de WW. Dit komt omdat laagopgeleiden relatief vaak seizoenswerk doen en aan het werk gaan als uitzendkracht. Dat staat in het rapport ‘Kansen voor laagopgeleiden’ dat UWV in juli 2017  heeft uitgebracht. Uit de studie blijkt dat er vooral kansen zijn voor laagopgeleiden in de techniek, transport en logistiek.

Omdat in de veranderende economie en arbeidsmarkt toekomst skills steeds belangrijker worden, heeft het kabinet samen met de SER een nationale skills-strategie ontwikkeld. Al eerder werd in samenwerking met de OECD een skills strategy framework ontwikkeld, dat het ontwikkelen, activeren en effectief benutten van skills ondersteunt. Tijdens de presentatie van het rapport OECD Skills Strategy Diagnostic report: Netherlands werden de belangrijkste speerpunten besproken. Drie speerpunten uit het rapport waar we komende tijd aandacht aan zullen moeten besteden:

Robotisering, digitalisering, verandering: het is niet iets dat ons overkomt, we hebben een keuze. De NSvP pleit voor een Omkering gericht op een menswaardige toekomst van werk, waarbij werk zich aanpast aan de mens - in plaats van andersom.

Bij loopbaanontwikkeling draait het om drie vragen: Wat kan ik? Wat wil ik? En hoe kan ik dat bereiken? De vraag: Wat wil ik? is voor veel mensen moeilijk te beantwoorden en ook in de HRM en loopbaanwereld is niet direct duidelijk wat mensen nodig hebben om deze vraag te beantwoorden en goede keuzes te maken. De NSvP richt zich komend jaar onder andere op het thema loopbaanontwikkeling en loopbaankeuzes. 

Als je 16 bent, heb je vaak geen idee wat je later wilt worden. Veel jongeren vinden het dan ook moeilijk een goede keuze te maken voor een vervolgopleiding. Hierdoor kiezen zij vaak een studie die niet bij hen past, wat kan leiden tot studievertraging en/of schooluitval. Carrière Coach is een loopbaanadviestraject voor 4e klas vmbo-leerlingen. Ervaren (personeels)managers uit het bedrijfsleven komen naar de school, waar zij als ‘Carrière Coach’ individuele gesprekken voeren met de leerling. Het doel van de gesprekken is om de leerlingen een spiegel voor te houden en hen te stimuleren om zich goed en bewust te oriënteren op de keuze voor een vervolgopleiding.

Voor jongeren met een arbeidsbeperking is het moeilijk om aan werk te komen. De keuzemomenten in het arbeidstoeleidingstraject kunnen tot een crisis leiden. Door het inzetten van een Eigen-kracht-conferentie kan het eigen netwerk geactiveerd worden en zo kan de regie over de keuzes zoveel mogelijk bij de cliënt blijven.