Ondanks de krapte op de arbeidsmarkt lukt het nog steeds lang niet iedereen om toe treden tot de arbeidsmarkt en blijvend te participeren. Een relatief nieuw fenomeen is online platformwerk dat zorgt voor een laagdrempelige match – bijvoorbeeld via een algoritme - van vraag en aanbod. Werk via zulke platforms biedt vaak echter weinig zekerheden en regelruimte voor werkenden. Denk ook aan de processen van de vakbond over schijnzelfstandigheid van platformwerkers. Toch bieden de (niet zelden tijd- en locatie-ongebonden) klussen die via de online platforms worden aangeboden ook kansen voor mensen met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt. Om die kansen in de praktijk te laten onderzoeken – onder de voorwaarden dat het werk via een platform leidt tot voldoende bestaanszekerheid (inkomen) en passend, waardevol werk - hebben NSvP en SBCM een challenge uitgeschreven. LaNSCO, CurrentWerkt! en Martijn Arets van Professional Outsider Consultancy hebben de challenge gewonnen en ontvangen ieder een innovatiesubsidie van € 50.000 om hun ideeën in de praktijk op te zetten en uit te proberen. De komende periode brengen we de drie initiatieven in beeld. Deze keer het voorstel van LaNSCO om tot een platform te komen voor alle sociale coöperaties in Nederland.
Een sociale coöperatie is een innovatieve constructie die het mogelijk maakt voor leden om met behoud van uitkering te ondernemen en te investeren in hun bedrijfje.
LaNSCO United: een online platform voor sociale coöperaties
Een online platform waarop alle sociale coöperaties hun diensten en producten kunnen aanbieden. Dát is LaNSCO United, een initiatief van LaNSCO, het Landelijk Netwerk voor Sociaal Coöperatief ondernemerschap. Met een platform wordt het aanbod van sociale coöperaties overzichtelijk in beeld gebracht en worden bedrijven en particulieren die bewust en sociaal willen inkopen, geholpen om geschikt aanbod te vinden. In december komt het platform met een eerste, beperkte testversie voor een aantal sociale coöperaties.
Sociale coöperaties zijn een relatief nieuw en groeiend fenomeen. Het is een innovatieve constructie die het mogelijk maakt voor leden om met behoud van uitkering te ondernemen en te investeren in hun bedrijfje. In steeds meer steden ontstaan sociale coöperaties waaraan steeds meer mensen kunnen participeren. Op dit moment zijn er in Nederland 25 sociale coöperaties actief, met in totaal ruim 170 leden. Vaak hebben zij door verschillende oorzaken (psychische kwetsbaarheid, lichamelijke beperking, taalachterstand) geen betaalde baan en komen zij ook na verschillende trajecten van de gemeente niet verder.
Kwetsbare arbeidsmarktpositie
Marcel Keyser, projectleider van LaNSCO United, benoemt de voordelen van een sociale coöperatie: ‘Binnen een sociale coöperatie vinden mensen met een kwetsbare arbeidsmarktpositie elkaar. Ze inspireren elkaar, wisselen ervaringen uit en kunnen elkaars competenties versterken. Zo is de een goed in netjes werken en de ander juist in contacten leggen. Daarnaast is er veel ruimte voor coaching en begeleiding binnen de coöperaties. En gemeentes profiteren mee, want ook zij hebben er belang bij dat mensen met een kwetsbare arbeidsmarktpositie meedoen in de maatschappij.’
Zelf kwam Keyser als businesscoach een aantal jaar geleden in aanraking met het groeiende fenomeen. ‘Ik ontmoette nieuwkomers die hier een bedrijf wilden starten. Deze mensen zaten vol energie en hadden in hun land van herkomst al de nodige ervaring met ondernemen. Dat sprak me enorm aan. Ik heb toen met een compagnon een sociale coöperatie opgericht, Pangea, waarin nieuwkomers hun ondernemerschap ontwikkelen en waarmaken, in samenwerking met gemeenten en andere organisaties. De deelnemers stromen uit zodra zij structureel voldoende omzet draaien om zich definitief te kunnen vestigen als ondernemer.’
Leden met gelijksoortige producten kunnen samenwerken aan grotere opdrachten, van elkaar leren en werk dat blijft liggen overnemen.
Challenge Inclusief Platformwerk
Als projectleider van Pangea kwam Keyser in aanraking met brancheorganisatie LaNSCO. Hij merkte al snel dat er tussen de coöperaties nog weinig onderlinge samenwerking was. Zeker als het gaat om de verkoop van diensten en producten. ‘Het zijn lokale initiatieven, dus het is logisch en prima dat die zich lokaal presenteren. Maar als je als landelijk bedrijf sociale impact wil maken en gebruik wil maken van het aanbod van deze sociale diensten, dan moet die coöperatie voor coöperatie af om te zien wat er beschikbaar is. Een online platform zou het een stuk eenvoudiger maken voor de sociaal inkopende werkgever. Bovendien kunnen leden met gelijksoortige producten samenwerken aan grotere opdrachten, van elkaar leren en werk dat blijft liggen overnemen. Daarnaast biedt het platform rechtstreekse contacten met (nieuwe) bedrijven die van hun diensten en producten gebruik willen maken. Toen ik hoorde van de Challenge Inclusief Platformwerk was één plus één twee. Een ideale kans om het idee in de praktijk te brengen.’
Met een online platform wordt het een stuk eenvoudiger voor de sociaal inkopende werkgevers en organisaties
De Normaalste Zaak
Om te zorgen dat de sociale coöperaties blijvend voldoende bestellingen hebben, werkt LaNSCO onder meer samen met De Normaalste Zaak. Dit netwerk heeft als taak om werkgevers in Nederland te helpen bij het vormgeven van sociaal inkoopbeleid. ‘Samen met De Normaalste Zaak hebben we een bijeenkomst georganiseerd voor 18 grotere werkgevers, die meer wilden weten over sociale coöperaties en maatschappelijk verantwoord inkopen in bredere zin. Deze organisaties waren stuk voor stuk enthousiast over het concept en een aantal wil graag met ons meedenken tijdens de verdere ontwikkeling van het platform LaNSCO United. Daar ben ik heel blij mee. Daarnaast hebben we vanuit LaNSCO een inventarisatie gedaan naar sociale ondernemingen die kunnen aansluiten, en mogelijk ook de coöperatievorm gaan adapteren en we onderzoeken de komende tijd de samenwerkingsmogelijkheden met de productie uit sociale werkplaatsen. Begin volgend jaar organiseren we een volgende bijeenkomst, waarbij mogelijk nog meer organisaties aansluiten. Ook gaan we in gesprek met Buy Social, dat onder meer een online marktplaats heeft voor ondernemingen met een sociaal product (social enterprises)’, vertelt Keyser.
Omzetverbetering
Tijdens een LaNSCO-dag, waarbij alle projectleiders van de 25 sociale coöperaties aanwezig waren, is besloten dat niet alle coöperaties meteen gebruik gaan maken van het nieuwe platform. ‘We starten in december een pilot met twee of drie coöperaties. Het aanbod is waarschijnlijk catering, (social) media design, kunst/portretschilder voor bedrijven en wellness/health. We starten relatief klein, juist om te zien wat er goed en minder goed werkt. We maken daarbij gebruik van de feedback die we krijgen van de werkgevers. Dat zorgt ook voor meer betrokkenheid. Uiteindelijk is het ons doel dat in september 2022 90 procent van de bestaande sociale coöperaties is aangesloten bij het platform, met elk minimaal drie tot vijf ondernemers die hun diensten aanbieden. Omdat het om een jonge sector gaat, is er nog een forse omzetverbetering mogelijk bij de coöperaties. Ik verwacht dat we daar met LaNSCO United een flinke bijdrage aan kunnen leveren’, besluit Keyser.
