Een algoritme is een eindige reeks instructies die vanuit een gegeven begintoestand naar een beoogd doel leiden.
Onze hersenen zijn in de basis ook algoritmes. Vanuit een reeks instructies, die we vaak onbewust geven, komen we tot een conclusie, bijvoorbeeld wie we uitnodigen voor een sollicitatiegesprek of wie na zo'n gesprek de baan krijgt.
Tijdens mijn lezing op het NSvP OmkeerEvent heb ik verschillende voorbeelden laten zien van hoe het algoritme in onze hersenen kapot is. Een moslim voornaam met vergelijkbaar cv leidt tot slechts 1/3 deel van het aantal uitnodigingen ten opzichte van een Nederlandse naam, zèlfs als die Nederlandse naam in de begeleidende brief aangeeft een veroordeling te hebben. (NRC "Afkomst weegt bij sollicitatie zwaarder dan strafblad").
Ook kwam ik in mijn presentatie met het voorbeeld dat een vrouwelijke codeur hoger gewaardeerd wordt op Github dan een mannelijke, mits de screen naam niet verraadt dat ze vrouw zijn. (The Guardian "Women considered Better Coders - But only if they hide their gender).
Op de dag van het OmkeerEvent werd bekend dat de TU Eindhoven voor de komende periode enkel nog vrouwen aan gaat stellen in wetenschappelijke posities, omdat het eenvoudigweg niet lukt om voldoende vrouwen aan te stellen zonder dit soort paardemiddelen.
De verklaring daarvoor zit in het algoritme in ons hoofd dat stuk is. De avond van het OmkeerEvent kreeg ik dit onderzoek The Mark of a Woman’s Record: Gender and Academic Performance in Hiring onder ogen. Deze Amerikaanse wetenschapper heeft met duizenden vergelijkbare cv's gesolliciteerd op startersfuncties met steeds verschillende cijfergemiddelden (GPA). Het resultaat: voor mannen maakt het gemiddelde cijfer niet veel uit, hoewel zoals je verwacht het aantal call backs licht stijgt met het cijfer. Voor vrouwen maakt het cijfer wel uit. Lagere cijfers worden minder uitgenodigd, maar de hoogste cijfers ook. De slimste vrouwen krijgen minder kansen op de arbeidsmarkt dan de gemiddelde vrouwen en veel minder dan de slimste mannen.
De onderzoekster heeft ook verschillende 'majors' meegegeven aan de verschillende mannen en vrouwen. Voor mannen is er geen significant verschil in het aantal keren dat ze worden uitgenodigd welke studie ze gedaan hebben. Vrouwen die excelleren in wiskunde worden extreem weinig uitgenodigd.
Mocht iemand zich nog ooit afvragen waarom er zo weinig vrouwelijke programmeurs zijn? Of vrouwelijke technische hoogleraren? Dan is het antwoord: omdat we de besten aan het begin van hun carrière niet eens uitnodigen op gesprek.
Als mij dus de vraag gesteld wordt waarom ik zo positief ben over algoritmes, dan is dat omdat het algoritme dat we nu gebruiken, in ons hoofd, kapot is. Omdat ik geloof dat we de lat niet heel hoog leggen als we het beter willen doen dan nu.
Dat wil niet zeggen dat het automatisch beter wordt. Als we niet opletten programmeren we al onze vooroordelen in de algoritmes. Als we het wel goed doen krijgt iedereen een eerlijke kans op de arbeidsmarkt.
Bas van de Haterd
http://vandehaterd.nl
