arbeidsmarkt

Goed werkgeverschap was altijd al belangrijk, maar wordt nog belangrijker - zeker voor beroepen waar de situatie zeer fragiel is, zoals bijvoorbeeld in de zorg en het onderwijs. In veel organisaties waar het schuurt, piept en kraakt is te weinig oog geweest voor de waardering voor professionaliteit en vakmanschap, stellen Daniël van Middelkoop en Hafid Ballafkih, beiden lector aan de Hogeschool van Amsterdam. Deel 1 van het tweeluik is een interview met Hafid Ballafkih: “Het is tijd dat we meer gaan denken in maatschappelijk nut en daar duidelijke keuzes in maken: wat levert iets op voor de samenleving?”

De bureaucratische controlekramp in publieke sectoren erodeert vakmanschap en zingeving, jaagt professionals gedesillusioneerd weg en maakt dat (jonge) mensen niet in zorg en welzijn of onderwijs willen werken. Volgens Jan Smit, medeoprichter van Broosz, moet werken in de publieke sector fundamenteel anders georganiseerd worden. "Geloven in de professionaliteit, de autonomie en het vakmanschap van je mensen."

Meer werkenden laten bijdragen aan het algemeen belang is mogelijk, denkt hoogleraar Actief Burgerschap Monique Kremer van de Universiteit van Amsterdam. Tijdens het NSvP-symposium Werken in Algemeen Belang op 20 september pleitte ze onder andere voor meer burgerschap óp het werk en een maatschappelijke dienstplicht voor andere groepen dan jongeren (al vindt ze de term 'dienstplicht' niet handig). We zetten haar aanknopingspunten voor het beter benutten van empathisch potentieel op een rij, plus de aandachtspunten. 

Maatschappelijke sectoren als zorg, onderwijs, veiligheid en kinderopvang zijn essentieel voor de kwaliteit van onze samenleving en bieden mooie kansen om betekenisvol werk te doen. Toch hebben juist deze sectoren te maken met grote uitdagingen in het werven en behouden van personeel. In dit artikel vertelt NSvP-directeur Sonia Sjollema wat er in haar ogen misgaat en hoe het anders kan én moet.

We kunnen er niet omheen dat goed samen werken noodzakelijk is om de belangrijkste uitdagingen in de huidige arbeidsmarkt het hoofd te bieden. En dat vraagt om goed werk en goed werkgeverschap, stellen Daniël van Middelkoop en Hafid Ballafkih, beiden lector aan de Hogeschool van Amsterdam. Helaas schort het daar nogal eens aan. Zij houden een pleidooi voor een herwaardering van professionaliteit en vakmanschap in organisaties en op de arbeidsmarkt. Deel 2 van het tweeluik is een interview met Daniël van Middelkoop: “Als een nieuwe regel of richtlijn afleidt van goed werk leveren, kom dan in constructief verzet.”
 

Een brede maatschappelijke discussie is nodig om te kiezen welke essentiële taken we door wie willen laten doen. Het is een van de conclusies van het symposium Werken in Algemeen Belang dat de NSvP op 20 september 2022 organiseerde in voormalige gevangenis De Lik, Utrecht. Tijdens dit event deelden bestaande initiatieven (de Nationale Zorgreserve, Ministerie van Defensie, Brainport Eindhoven) hun inzichten en ervaringen en werd gesproken over een andersoortige arbeidsmarkt waarin het heel gebruikelijk is dat je naast je werk kunt bijdragen aan het algemeen belang, als een maatschappelijke schil in tijden van crisis. Welke stappen gaan we zetten om dit voor elkaar te krijgen?

Symposium Werken in Algemeen Belang > terugkijken kan hier. Tijdens het NSvP OmkeerEvent leerden we van bestaande initiatieven en dachten we na over een andersoortige arbeidsmarkt waarin het heel normaal is dat je naast je werk kunt bijdragen aan het algemeen belang. Naast je baan paraat staan voor vrede, zorg en onderwijs: hoe organiseren we dat? Met gastsprekers Monique Kremer (Hoogleraar Actief Burgerschap UvA) - Milou Grijpink (Ministerie van Defensie) - José Geertsema (Nationale Zorgreserve) - Mieke Zijlstra (Brainport Development) - Joop Schippers (Hoogleraar Arbeidseconomie UU, Future of Work Hub).

Rutger Claassen is Hoogleraar Politieke Filosofie en Economische Ethiek aan Universiteit Utrecht en heeft een speciale belangstelling voor de economische ethiek en de morele waarde van markten en bedrijven. De krapte op de arbeidsmarkt maakt onze publieke sectoren kwetsbaar, in de concurrentieslag trekken bedrijven vaak aan het langste eind. Maar als de samenleving vervolgens piepend en krakend tot stilstand komt schieten we daar weinig mee op. Onze vraag is dan ook: hebben bedrijven een publieke rol of zijn zij er alleen om winst te maken en zo bij te dragen aan onze welvaart? In onze zoektocht naar de vraag wat het algemene belang eigenlijk is en of bedrijven hier een rol te spelen hebben spreken we Claassen over zijn ideeën. 

Als de coronapandemie en de oorlog in Oekraïne één ding duidelijk hebben gemaakt, is het wel dat een permanente arbeidsreserve dringend noodzakelijk is voor vitale maatschappelijke sectoren als zorg, onderwijs en defensie. Nederlanders meldden zich massaal aan voor werken voor het algemeen belang. Maar welke rol kunnen werkgevers spelen bij het beschikbaar stellen van personeel en wat levert dit hen – naast een goed gevoel – nog meer op?
 

Platformwerk is een organisatievorm die over de hele arbeidsmarkt voorkomt en sterk in opkomst is. Sonia Sjollema, directeur van de NSvP, benadrukt dat het belangrijk blijft om de techniek en het gebruikte verdienmodel los van elkaar te zien. Platforms bieden een infrastructuur waarin vraag en aanbod gekoppeld worden, en kan zo worden ingezet dat er wél menswaardig werk ontstaat. “Om platformwerk inclusiever te maken of in te zetten als opstap naar de arbeidsmarkt kan je er zaken omheen organiseren, zoals goede begeleiding, een sociale context en mogelijkheden om te leren.”