Semih Eski: Hoe maken we leren en ontwikkelen aantrekkelijk voor alle jongeren?

Hoe maken we leren en ontwikkelen aantrekkelijk en toegankelijk voor jongeren?

Semih Eski, voorzitter CNV Jongeren, begeleidde een aantal deelnemers van het OmkeerEvent 2017 in twee verschillende rondes naar het benoemen van knelpunten én oplossingen voor bovenstaande vraagstelling. Eerst werden ‘jongeren’ gedefinieerd tot werkenden, lerenden of vroegtijdig schoolverlaters tussen de 18 en 30 jaar, en stelt Semih voor om ons te richten op de meest kwetsbaren onder hen. Daaronder verstaan we jongeren die een studie volgen of volgden waarvan de beroepen in de toekomst veranderen door technologische ontwikkelingen en jongeren die een MBO-diploma op niveau 1 of 2 behaalden.

Knelpunten 

In de eerste ronde van 20 minuten komen we op de volgende 12 knelpunten:

• Hoe presenteren we, als maatschappij, het begrip ‘leren’? Welke associaties roept dit op bij jongeren, is het niet beter om ‘leren’ anders te noemen?
• Er is onvoldoende inzicht voor jongeren wat leren en ontwikkelen op de lange termijn oplevert.
• De informatieverstrekking is niet helder: welke beroepen hebben wel/geen toekomst?
• Sommige jongeren hebben te maken met faalangst; door eerdere ervaringen in het onderwijs zien zijn op tegen een opleiding, voelen zij zich niet genoeg of zijn zij ervan overtuigd  dat ze iets niet kunnen.
• Financiën: extra opleidingen of cursussen zijn niet voor iedereen financieel haalbaar. Het is ook onduidelijk wat zélf bekostigd moet wordenen wat men van de werkgever kan verwachten.
• Al op jonge leeftijd moeten jongeren kiezen voor een bepaalde studierichting of beroep, eenmaal in een richting is switchen moeilijk.
• Er is geen consistent beleid, met name de overheid en het bedrijfsleven spreken elkaar tegen.
• De tijdsinvestering is niet voor iedereen haalbaar. Echte herscholing gericht op een diploma is tijdsintensief.
• Er is door studiebegeleiders of mentoren onvoldoende inzicht in de leefwereld van (kwetsbare) jongeren waardoor geen goede aansluiting bij werkgevers wordt gevonden.
• Opvattingen van werkgevers over wat ‘leren’ inhoudt is te smal en te veel op de functie zelf gericht.
• Het is onvoldoende duidelijk in wiens belang leren en ontwikkelen is en wie hier eindverantwoordelijk voor is.
• Er wordt te weinig aandacht besteed aan rolmodellen voor kwetsbare jongeren.

Na de eerste ronde konden deelnemers kiezen om op dit onderwerp door te gaan of te wisselen naar een ander thema. Ongeveer de helft van de deelnemers wisselde van onderwerp. Zo ontstond een nieuw gezelschap dat zich gezamenlijk over mogelijke oplossingen boog. Al pratende kwamen veel knelpunten als vanzelfsprekend aan de orde en kwamen er mooie discussies op gang over nieuwe knelpunten. Vanuit de verschillende achtergronden van de deelnemers werd nagedacht over zowel beleidsmatige als praktische handvatten voor het meer aantrekkelijk en toegankelijk maken van leren en ontwikkelen voor jongeren.

Oplossingen of duwtjes in de rug

De volgende 9 oplossingen, of duwtjes in de rug van mogelijke oplossingen, werden geformuleerd:

• Praktijkgericht leren: minder uit de boeken en meer werkend of hybride leren. Daarbij is het belangrijk dat in de leeromgeving daadwerkelijk fouten gemaakt mogen worden.
• Autonomie binnen een opleiding of cursus. Er worden wel kaders gevormd en structuur gegeven, maar daar binnen mogen deelnemers zelf bepalen hoe en wanneer zij leren.
• Leren vanuit talent en eigen kracht in plaats van tekortkomingen.
• Goede voorlichting met betrekking tot studiekeuze (wat kan ik hier later mee worden en past dit wel echt bij mij?) en arbeidsmarktontwikkeling (hoe verandert mijn beroep in de toekomst en wat betekent dat voor mij?)
• Naast cursussen en opleidingen een meer laagdrempelig aanbod creëren van kennisuitwisseling tussen directe collega’s of andere organisaties.
• Minder opleidingen aanbieden omdat te veel opleidingen op elkaar lijken maar waarvan vervolgens de diploma’s door verschillende werkgevers verschillend worden beoordeeld.
• De mogelijkheid een abonnement op leren af te sluiten, zodat je naar eigen inzicht opleidingen en cursussen kunt volgen.
• Het instellen van een nationaal leerplan welke wordt bekostigd door iedere werkende een percentage van zijn of haar salaris in te laten brengen.
• Transparantie van alle verschillende geldpotten die er zijn.

Mooie uitkomsten van twee snelkookpan-sessies met mensen met verschillende achtergronden. Jongeren, en dan vooral de meest kwetsbaren, bewust maken van het belang van een leven lang leren lijkt de daadwerkelijke en misschien wel de grootste uitdaging te zijn. Iedereen is het er daarnaast unaniem over eens dat er niet over maar vooral met jongeren gesproken dient te worden.