Kan zoiets eenvoudigs als informatie verstrekken over de mensen die gedupeerd zijn door oneerlijk gedrag, werknemersdiefstal inperken? En in hoeverre beïnvloedt de woordkeuze van ‘morele herinneringen’ het (on)ethisch gedrag? Thekla Schmidt (RijksUniversiteit Groningen) combineerde inzichten van verschillende vakgebieden zoals gedragsethiek, organisatiepsychologie, management en sociale psychologie om de die vragen te beantwoorden. Ze won hiermee op 18 juni 2019 de David van Lennep Scriptieprijs.
Werknemersdiefstal
Diefstal door werknemers wordt al decennia lang aangewezen als de meest wijd verspreide en duurste vormen van misdrijf. Bedrijven zijn jaarlijks miljarden kwijt aan dit soort overtredingen, dus de impact op de maatschappij en economie is groot. In 30% van de gevallen leiden dit soort misdrijven tot faillissement van bedrijven. Reden om uit te zoeken hoe we dit soort gedragingen voorkomen.
Dit was het onderwerp van de masterthesis van Thekla Schmidt van de RijksUniversiteit Groningen. Op dinsdag 18 juni 2019 won Thekla de eerste prijs van de David van Lennep Scriptieprijs met haar masterthesis getiteld: “Do Moral Reminders Shape Ethical Behaviour in the Workplace?”.
De jury was unaniem in hun besluit om Thekla te benoemen tot prijswinnaar om een aantal redenen. De thesis was erg aangenaam om te lezen: de argumentatie was duidelijk, elegant en bondig. Het was een uitmuntende masterthesis die een zeer relevant onderwerp belicht vanuit zowel organisatie- als maatschappelijk perspectief, met theoretische en praktische waarde. Thekla combineerde inzichten van verschillende vakgebieden, zoals gedragsethiek, organisatiepsychologie, management en sociale psychologie om de volgende vraag te beantwoorden: Kan zoiets eenvoudigs als het verschaffen van informatie over de mensen die gedupeerd zijn door oneerlijk gedrag, werknemersdiefstal inperken? En in hoeverre beïnvloedt de woordkeuze van ‘morele herinneringen’ het (on)ethisch gedrag?
Morele herinneringen
Thekla heeft een uitgebreid veldonderzoek uitgevoerd in een bedrijf waar werknemers snacks kochten via een zelfgestuurd systeem. Medewerkers kochten snacks en moesten die afrekenen, zónder dat er actief gemonitord of gecontroleerd werd of de betaling daadwerkelijk werd gedaan. In eerder onderzoek bleek dat het gebruik van morele herinneringen, zoals “bedankt voor uw eerlijkheid” een effectieve strategie bleken voor het voorkomen van oneerlijk gedrag. Thekla ging hierin nog een stap verder door te kijken hóe deze morele herinneringen worden verwoord. Zo blijkt dat positieve bewoordingen zoals “Betaal alstublieft hier als u een snack heeft gepakt” leiden tot eerlijker gedrag dan negatieve bewoordingen als “Vergeet alstublieft niet te betalen als u een snack heeft gepakt”. Daarnaast blijkt dat mensen ook eerlijker gedrag vertonen wanneer een positief bericht als “Betaal alstublieft hier als u een snack heeft gepakt” wordt gepresenteerd met een foto van één van de werknemers van het bezorgteam van de snacks dan wanneer het wordt gepresenteerd met een foto van het hele team. Op deze manier biedt Schmidt niet enkel theoretische uitkomsten, maar ook praktische uitkomsten voor de werkplek.
Thekla Schmidt ontving op 18 juni 2019 de David van Lennep Scriptieprijs voor haar masterthesis “Do Moral Reminders Shape Ethical Behaviour in the Workplace?”. Ethisch en onethisch gedrag in organisaties is een zeer relevant onderwerp, maar het is moeilijk om interventies te ontwikkelen en deze meetbaar en onderzoekbaar te maken. De opzet van Thekla Schmidt's onderzoek was kwalitatief zeer sterk en werd uitgevoerd in 104 kantoren, die willekeurig werden toegewezen aan vier interventie- en controlegroepen. Doordat het daadwerkelijke gedrag op een objectieve manier kon worden gemeten (wel of niet betalen) kon op een uitzonderlijk objectieve manier de effecten worden gemeten op ethisch en onethisch gedrag. De David van Lennep Scriptieprijs wordt jaarlijks uitgereikt aan maximaal drie uitzonderlijk goede doctoraalscripties op het gebied van de psychologie van beroep, arbeid en organisatie. Een onafhankelijke jury van experts uit het vakgebied beoordeelt de scripties.
