Alette Baartmans (organisatiekundige, lid NSvP-Denktank) over het leren van de toekomst. "Verantwoordelijkheid, vrijheid en vertrouwen zijn sleutelwoorden voor de ontwikkeling van leerlingen als zelfstandige ondernemende individuen." Welke Omkering is nodig om dat te bereiken?
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
In een reeks interviews vragen we verschillende mensen uit de praktijk hoe zij tegen de Omkering aankijken en wat er volgens hen zou moeten omkeren als we in de toekomst een toegankelijke arbeidsmarkt voor iedereen willen nastreven. Zo leggen we de verschillende perspectieven en invalshoeken omtrent de Omkering bloot.
Alette Baartmans is organisatiekundige en was lid van de Denktank 2015-2016 van de NSvP. Zij helpt organisaties bij het verbeteren van hun leerprocessen en ontwikkelt initiatieven ten behoeve van een slimmer en beter lerende wereld. Hoe ziet het leren van de toekomst er volgens Alette Baartmans uit? En welke Omkering is nodig om dat te bereiken?
Organisaties met een tijdelijk doel
Volgens Alette wordt er nog veel onderwezen met het oog op de wereld van vroeger. Voor vorige generaties was het heel normaal dat je je als werknemer voor meerdere jaren verbond aan één bedrijf of organisatie. Nu werken we veel meer op basis van flexibele contracten en verbinden werkenden zich niet meer hun leven lang aan één werkgever. Organisaties en bedrijven hebben niet meer dezelfde bestaanszekerheid: het is zelfs goed denkbaar dat organisaties in de toekomst worden opgericht met een tijdelijk doel. Wanneer dit doel is bereikt of de organisatie niet langer een functie heeft, zal ze worden opgedoekt.
Ervarend leren
Juist met oog op deze ontwikkelingen is het van belang om jongeren uit te leggen dat zij een ondernemende houding moeten hebben, stelt Alette. Hoe zij werk en hoe zij hun eigen ontwikkeling vorm kunnen geven zijn daar belangrijke aspecten van. Niet alleen jongeren maar alle werknemers in het algemeen moeten zich voorbereiden op de toekomst door ondernemend te zijn en vragen te (blijven) stellen. Een ondernemende houding en het stellen van vragen is niet iets dat je leert uit boeken. Om dit ontwikkelen is ervaring een must.
Jongeren on hold
Ervaringen spelen dus een belangrijke rol in de ontwikkeling van een ondernemende en kritische houding. Maar waarom worden jongeren dan nog zo vaak on hold gezet? Er lijkt een soort basaal idee te heersen dat jongeren nog niet in staat zijn om een serieuze bijdrage te leveren. Waarom staan studenten werkervaring op te doen achter een bar terwijl zij studeren om baas in een bank te worden? Waarom doen zij niet meer relevante werkervaring op al tijdens hun schooltijd en opleiding?
Er is een rare scheidslijn tussen onderwijs en werk. Als student word je nog niet geacht een serieuze bijdrage te kunnen leveren. Zodra je werkt word je ineens wel serieus genomen en zelfs geacht bepaalde skills te bezitten. Jongeren worden tijdens hun opleiding niet (genoeg) gestimuleerd om zelf de verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen ontwikkeling en krijgen weinig kans om ervaring op te doen. Er is een grote knip tussen leren en werken. Deze knip zou verkleind moeten worden door iedereen voortaan ‘lerende’ te laten zijn, in plaats van ‘student’ of ‘werkende’.
Invloed van jongeren op de werkpraktijk
Behalve dat jongeren maar weinig kans krijgen om relevante ervaring op te doen, wordt hen ook te weinig geleerd om weerstand te bieden en kritisch te zijn. Nog te vaak wordt met de opmerking ‘zo gaat het nou eenmaal’ ontwikkeling in de kiem gesmoord terwijl gewoonte en traditie volgens Alette klassieke drogredenen zijn. We zijn niet goed in het stimuleren van vragen stellen maar ten behoeve van innovatie is het goed als we jongeren dit wél aanleren. Zo kan de praktijk constant scherp gehouden worden, waardoor er eerder ontwikkeling plaats zal vinden. Een goede vorm van onderwijs zou jongeren van jongs af aan meer verantwoordelijkheid, vrijheid en vertrouwen geven zodat zij hun eigen ontwikkeling vorm kunnen geven.
Sleutel voor ontwikkeling
Verantwoordelijkheid, vrijheid en vertrouwen zijn sleutelwoorden voor de ontwikkeling van leerlingen als zelfstandige ondernemende individuen. We moeten niet langer voor leerlingen of studenten denken maar hen zelf laten denken hoe zij zich willen ontwikkelen. Dat is voor Alette de essentie van De Omkering. Om dat te bereiken is vertrouwen, dat samenhangt met vrijheid en verantwoordelijkheid, de eerste stap: wanneer jongeren het vertrouwen en de vrijheid krijgen om zelf kritisch om zich heen te kijken, zullen zij beter in staat zijn om te bedenken waarin zij zich willen ontwikkelen en hoe zij dat kunnen bereiken.
Reageren