Siebren Houtman, voorzitter van het NSvP-bestuur, blikt vooruit op 2021. "Betere arbeidsmobiliteit, meer thuiswerken en het hele bindingsvraagstuk daar omheen zullen als trends worden gezien in 2021. Maar daarachter blijft de veel belangrijkere uitdaging liggen; en die gaat over een omkering zoals onder andere de NSvP die al een tijd agendeert."
In NRC Next lees ik over het manifest van vooraanstaande architecten. “Ik zie het coronavirus niet als het einde maar als kans van een nieuw begin” zegt Thomas Rau. Het manifest gaat niet alleen over anders bouwen in relatie tot klimaat en het niet langer kunnen uitputten van bronnen, maar ook over ongelijkheid.
Er liggen mooie parallellen met de economie en de arbeidsmarkt, waar ongelijkheid en het uitputten van menselijke bronnen (de letterlijke vertaling van HR) een probleem is en waarin slimmer en beter verdelen eigenlijk de echte grote uitdaging is.
Als de nog nieuwbakken en thuiswerkend voorzitter van de NSvP mag ik vanuit mijn nieuwe en nagenoeg volledig in hout gebouwde huis (gelukkig was dat een goede keus volgens het architectenmanifest) vooruitkijken op 2021. Het is verleidelijk om de coronapandemie als uitgangspunt te nemen voor trends, maar eigenlijk heeft corona vooral duidelijker gemaakt hoe groot de problematiek wordt als we het louter maximeren van rijkdom niet inwisselen voor iets beters. Iets dat ongelijkheid en onrechtvaardigheid vermindert en bronnen weer op adem laat komen.
De echte uitdaging voor de toekomst is die van inclusiviteit en beter verdelen
Natuurlijk zijn er in het licht van corona specifieke HR-trends te noemen voor 2021. Het nu onvermijdelijke thuiswerken blijft. En door de plotseling nog veel grotere mismatch op de arbeidsmarkt staat bruggen bouwen tussen sectoren eindelijk echt op de agenda.
HR-deskundigen en organisaties zullen zich in 2021 dus buigen over de vraag wat thuiswerken betekent en hoe je dan toch voldoende binding houdt. Hoe je de wellbeing op peil houdt, een gezamenlijke cultuur blijft voeden en hoe je ontmoetingsplaatsen maakt (dat laatste is ook weer een thema in het architectenmanifest).
HR-professionals, wetenschappers en technici zullen in 2021 het werk verder op willen hakken in taken en skills, om slimmer te kunnen matchen en mensen te helpen oversteken over de intersectorale bruggen. Of misschien wel te helpen oversteken van bullshitbaan naar vitaal beroep.
Betere arbeidsmobiliteit, meer thuiswerken en het hele bindingsvraagstuk daar omheen zullen als ‘gewone’ trends worden gezien in 2021. Maar daarachter blijft de veel belangrijkere uitdaging liggen; en die gaat over een omkering zoals onder andere de NSvP die al een tijd agendeert.
Dit is hét moment om De Omkering in een stroomversnelling te brengen
Als we corona zien als een startpunt van iets nieuws, een tijd waarin belemmerende overtuigingen noodgedwongen makkelijk overboord worden gezet en bewustzijn over de noodzaak tot verandering hopelijk groter is dan ervoor, dan kan dit het moment zijn om de omkering in een stroomversnelling te brengen en een steeds grotere en impactvolle beweging te creëren die werk durft te zien als een bron voor onszelf - in plaats van onszelf als een bron voor werk. En hoe mooi sluit het nog altijd aan bij de drijvende krachten van onze founding fathers David van Lennep, Hendrik van der Vlist en Taco Kuiper.
David van Lennep die het zo belangrijk vond om goed onderbouwde instrumenten te ontwikkelen om te kunnen ontdekken wie mensen echt zijn. Maar die ook nadacht over het dilemma of die testinstrumenten niet een vrij mens tot object maakten: “Een ding met meer of minder nuttige eigenschappen voor een bedrijfsbelang, waardoor hij beroofd wordt van zijn voor-zichzelf zijn, zijn vrijheid?”* Actueel in 2021 omdat we slimme instrumenten en algoritmes moeten ontwikkelen om werk beter te verdelen en sectoren te overbruggen. Maar meer dan ooit moeten we daarbij het existentiële vraagstuk agenderen of zulke algoritmes en het vangen van mensen (zoals ook in social media) niet in de weg staan van de eigen vrije ontwikkeling van mensen.
Hendrik van der Vlist die zich hard maakte voor kansen voor iedereen. Die vond dat iedereen toegang moest hebben tot goed onderwijs. En dat een bakkersfamilie niet altijd een bakkersfamilie hoefde te blijven. Daar begon het werken aan inclusiviteit en intersectorale mobiliteit al.
En tenslotte Taco Kuiper die streed voor gelijkheid in een betere wereld met ruimte voor iedereen om zijn of haar eigen pad te kiezen. Het is misschien wel juist de activistische geest van Taco Kuiper die we nu nodig hebben om een nieuwe basis te leggen voor de arbeidsmarkt. Een arbeidsmarkt waarin mensen hun eigen narratief maken en samen betekenis geven. Niet gericht op het objectiveren van mensen en ze zien als nuttige dingen, maar gericht op het bieden van ruimte om iedereen op zijn of haar manier en op een gelijkwaardige manier mee te laten doen. En is dat niet in de kern waar het bij de NSvP om gaat als we het over De Omkering hebben?
Zoals architect Thomas Rau zegt: “We worden door de aarde uitgedaagd om het mens-zijn opnieuw te organiseren”
De echte uitdaging voor de toekomst is die van inclusiviteit en beter verdelen. Zorgen dat zoveel mogelijk mensen een rol vinden die bij ze past. Niet het Bruto Nationaal Product willen verhogen, maar juist samen de Bruto Nationale Betekenis maximaliseren. Vanuit dat basisperspectief zouden we eens moeten kijken hoe we werk organiseren. Daar horen thuiswerken en slimmere arbeidsmobiliteit misschien ook bij, maar de werkelijke verandering komt uit een verandering van perspectief; De Omkering. Of zoals de architect Thomas Rau zegt: “We worden door de allergrootste monopolist, genaamd aarde, uitgedaagd om het mens-zijn opnieuw te organiseren”. Laten we daar in 2021 verder aan bouwen.
Siebren Houtman,
bestuursvoorzitter NSvP
*zie: Van Strien, 2001, ‘Driekwart eeuw psychotechniek in Nederland, de magie van het testen’, p. 110.
