omkering

Siebren Houtman: "Als de nog nieuwbakken en thuiswerkend voorzitter van de NSvP mag ik vanuit mijn nieuwe en nagenoeg volledig in hout gebouwde huis vooruitkijken op 2021. Het is verleidelijk om de coronapandemie als uitgangspunt te nemen voor trends, maar eigenlijk heeft corona vooral duidelijker gemaakt hoe groot de problematiek wordt als we het louter maximeren van rijkdom niet inwisselen voor iets beters. Iets dat ongelijkheid en onrechtvaardigheid vermindert en bronnen weer op adem laat komen..."

Wat zegt de wetenschap over thuiswerken?

"Zorg zelf voor je energiebronnen: autonomie, verbinding met collega's en vaardigheden ontwikkelen. Bel of app je collega's en volg online webinars. Door je energiebronnen zelf vorm te geven, boetseer je de baan die bij je past", zegt organisatiepsycholoog Aukje Nauta bij de Universiteit van Nederland over deze tijd van gedwongen thuiswerken.

Met het rapport Het betere werk. De maatschappelijke opdracht opende de WRR dit jaar de discussie over de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt met een belangrijke boodschap: we moeten mensvriendelijker worden, meer oog hebben voor de menselijke aspecten van werk en economische groei niet als doel op zich zien. Goed werk draagt bij aan brede welvaart en sociale samenhang. “Ons doel moet niet zijn de meest competitieve economie te hebben maar de beste plek om te werken”. Dat betekent goed werk voor iedereen die kan en wil werken.

Om mee te kunnen doen in deze samenleving is niet alleen een juiste opleiding belangrijk; het draait ook om toegang tot financieel kapitaal, sociaal/cultureel kapitaal en een stevig netwerk. En juist deze toegang is steeds schever verdeeld. Vijf maanden lang deed hoogleraar arbeidseconomie Joop Schippers als NSvP/NIAS-fellow onderzoek naar deze problematiek. Hij beschreef zijn bevindingen in een toegankelijk whitepaper ‘Jongeren en de arbeidsmarkt van (over)morgen’.

Hoe krijgen we meer inzicht in de werkelijke werking van AI en algoritmisering voor het verbeteren van recruitmentbeslissingen? Deze open vraag vormde de aanleiding voor de NSvP AI x Recruitment Challenge in 2019. Welke ideeën hebben we mogen ontvangen? En wie zijn de drie winnende partijen die dit jaar de uitdaging van de Challenge aangaan? Afgelopen maanden daagde de NSvP wetenschappers, (selectie)psychologen, data scientists, recruiters en HR-tech specialisten uit om een betere en verantwoorde inzet van AI in de wereld van recruitment een stap verder te brengen.

Het antwoord op de vraag hoe een inclusieve en duurzame arbeidsmarkt gerealiseerd kan worden, is complex. De NSvP zet zich in voor een menswaardige toekomst van werk: een inclusieve arbeidsmarkt ligt daar aan de basis van. Marieke Stolp (universiteit Leiden) schreef in opdracht van de NSvP een Vooronderzoek Basisbaan. Ze onderzoekt vanuit wetenschappelijk psychologisch perspectief wat de betekenis van werk is voor de mens, en omgekeerd, wat de psychologische effecten zijn van exclusie op werkzoekenden. Hoe werkt het nu, wat werkt er niet en waarom niet? Hoe zou de basisbaan kunnen bijdragen aan het huidige beleid, en wat zijn de verwachte maatschappelijke en psychologische opbrengsten?

Jaap Wilmink, docent engineering aan MBO Rijnland, ontwikkelde het vak ‘Inspelen op Innovatie’ voor het MBO. Het doel? Studenten bewust maken van de veranderende toekomst van werk, technologie en de rol die zij hierin spelen. In het vak komen fenomenen als biohacking en Artificial Intelligence aan de orde, maar voornamelijk wordt studenten een spiegel voorgehouden om ze bewust te maken van de realiteit van de arbeidsmarkt. ‘’De tijd dat we rustig in een kamertje individueel onze prachtige ideeën uitwerken, is voorbij.’’ 

Waarom geven mensen zomaar iets aan een ander, zonder iets terug te verwachten? In de sociale en organisatiepsychologie, staat dit fenomeen bekend als prosociaal gedrag; gedrag waarmee je een ander goeddoet. Prosociaal gedrag komt veel voor, vooral als we niet aan het werk zijn. Maar op het werk wordt prosociaal gedrag ineens lastig; vaak worden we dan matchers. Dat wil zeggen dat we heus wel geven, maar hoofdzakelijk als we er meteen iets voor terugkrijgen. Aukje Nauta laat in "Werk met Liefde" zien, dat veel werkrelaties te transactioneel zijn, waardoor basale behoeften van mensen aan verbinding, autonomie en competenties onvervuld blijven en organisaties onderpresteren.

Gemeente Zutphen i.s.m. Universiteit Utrecht en de Erasmus Universiteit Rotterdam ontwikkelde een OntwikkelNudge om de gemeentemedewerkers te stimuleren meer kennis van buiten naar binnen te halen. Medewerkers zouden buiten het eigen team naar kennis kunnen zoeken om de beleidsvoering te voeden en zouden daarmee tegelijkertijd hun eigen ontwikkelmogelijkheden vergroten. Het onderzoek en de inzichten uit de doeken gedaan.

Bij de gemeente Zutphen wordt door de Universiteit Utrecht onderzoek gedaan naar een gedragsgerichte aanpak die leren en ontwikkelen van medewerkers kan stimuleren. Want experimenteren met nieuw gedrag komt niet vanzelfsprekend van de grond. In HR-beleid wordt ervan uitgegaan dat mensen rationeel handelen, maar wetenschappelijk onderzoek laat zien dat menselijk gedrag vaak niet rationeel is.