Dit jaar ging het eerste Maakplaats 021 fellowship-programma van start. Met steun van NSvP & Instituut Gak is door Waag een speciaal trainingsprogramma voor leerkrachten in basis- en middelbaar onderwijs ontwikkeld. Twintig leraren van acht verschillende Amsterdamse scholen leerden de kneepjes van het maakonderwijs, om vervolgens zelfstandig met hun klassen in een van de maakplaatsen in de OBA aan de slag te gaan. We spraken drie leraren van de Regenboog Montessorischool en de ASVO-school over hun ervaring met maken en het verloop van een les in digitale fabricage!
(dit artikel is een integraal overgenomen blogpost van de website van Maakplaats 021)
Caroline van de ASVO-school
Je was onderdeel van de eerste lichting van het Maakplaats 021 fellowship-programma. Waarom doe je mee?
Caroline: Ik had me eerder op individuele basis ingeschreven voor een training bij de Waag, maar dit ging uiteindelijk niet door. Op school kwam het fellowship toen voorbij, waar zowel ik als anderen meteen in geïnteresseerd waren. Eigenlijk doe ik, en wij als school, om twee redenen mee: we willen in de toekomst meer gaan werken met maakonderwijs, en we willen ICT en techniek niet isoleren, maar integreren in de verschillende vakken die we aanbieden. We hadden al een 3D-printcursus achter de rug, maar we bleven achter met de vraag: wat kun je er nu nog méér mee?
Wat heb je tot nu toe met de kinderen gedaan? Wat was je ervaring?
Caroline: Ik heb samen met de klas een Designathon gedaan in de maakplaats, waarbij kinderen direct zelfstandig gaan ontwerpen. Dat past bij ons Montessori-onderwijs, zelf aan de slag en je eigen weg vinden tijdens de les. De Designathon pakte enorm goed uit. Met behulp van de maakplaats-coaches gingen kinderen direct samen aan de slag. Er was hierdoor veel gelegenheid als leerkracht kinderen te observeren. Mede omdat iedereen op een andere manier bezig is dan tijdens de normale les gaf het mij nieuwe inzichten in hoe kinderen denken, creëren en samenwerken, Maakplaats 021 biedt hierin echt een aanvulling op het onderwijs.
Wat vond de klas ervan?
Caroline: Vooraf wisten ze niet zo goed wat ze konden verwachten, maar achteraf waren ze enorm enthousiast. Ze waren heel trots dat ze zelf iets hadden gemaakt, en werkten ook erg goed met elkaar samen. Bij het nabespreken waren ze heel positief. Ze hebben een verslag gemaakt van de les, en vonden het allemaal voor herhaling vatbaar. Het is heel anders dan een les techniek of handvaardigheid. Het gaat niet alleen om de vaardigheid van het maken zelf, maar ook de keuzes die je maakt. Je leert ontwerpen, maken en presenteren. En je leert een eigen antwoord te bedenken op de vraag: ‘Ik heb een probleem, hoe los ik dit op?’
Waarom vind je maakonderwijs belangrijk? Hoe zie je de toekomst voor je?
Caroline: Ik zie maakonderwijs als een nieuwe manier om kinderen informatie om te laten zetten in een idee of presentatie. Ik zie maakonderwijs dan ook niet als ‘los vak’, maar geïntegreerd in de andere vakken. Op school maken we bijvoorbeeld gebruik van VTS (visual thinking strategy), waarbij je leert kijken volgens een bepaalde strategie. Dat overlapt met maakonderwijs. Wat kun je allemaal ontdekken? Ga alles maar eens uit elkaar halen of creëer eens iets nieuws. Natuurlijk moeten kinderen ook de tafels leren, maar ik denk dat deze nieuwe manier van leren écht de toekomst is. Als kinderen van jongs af aan al leren maken, leren deze eerder om hun eigen ideeën te ontdekken én ze vorm te geven.
Je leert een eigen antwoord te bedenken op de vraag: ‘Ik heb een probleem, hoe los ik dit op?’
Suzanne en Neeltje van Montessorischool de Regenboog
Jullie zijn de eerste lichting van het Maakplaats 021 fellowship-programma. Waarom doen jullie mee?
Suzanne: We waren op onze school al langer geïnteresseerd in maakonderwijs, zo waren we bijvoorbeeld al bij het platform makereducation.nl betrokken. Karien van Waag tipte ons Maakplaats 021 en het fellowship. We zien maakonderwijs meer als middel dan als doel op zich. We willen kinderen aan het praten krijgen, en uitdagen om door te zetten. Bij de Zaak-vakken, zetten we het in als verdieping. Toen het over de oude Grieken ging, hebben de kinderen bijvoorbeeld paarden van Troje gemaakt.
Neeltje: Mijn interesse gaat uit naar techniek, dat weer verbonden is met het leren van 21st century skills. Met techniek leren omgaan is een belangrijke vaardigheid voor deze tijd, en maakonderwijs maakt het mogelijk om daar op een informelere manier mee om te gaan. Uiteindelijk leren kinderen daardoor veel meer. Een formele techniekles is vaak: de leraar legt uit, jij produceert het. Bij maakonderwijs krijg je een probleemstelling, waarbij er meer dan één oplossing bestaat. En jíj mag jouw oplossing bedenken.
Suzanne: Niets is goed of fout. Kinderen leren samen te werken en op hun beurt te wachten, maar ze leren ook om elkaars ideeën te integreren. Verschillende ideeën kunnen naast elkaar bestaan.
Wat hebben jullie tot nu toe met de kinderen gedaan? En wat vonden zij ervan?
Neeltje: Samen met de klas hebben we de Designathon gedaan, en met kinderen houten laserdieren gemaakt. Ze nemen het heel serieus, en het is leuk om te zien hoe ze nadenken en tot oplossingen komen. Bepaalde leerlingen worden meer zichtbaar dan in de klas, en het beeld dat je krijgt van leerlingen wordt completer.
Suzanne: Maatschappelijk betrokken zijn, dat vonden ze heel leuk. Kinderen zitten vaak dicht op de problemen in de maatschappij, en komen met inventieve oplossingen. Tijdens de Designathon heeft een leerling bijvoorbeeld een kauwgumkrabber ontworpen. Ze zijn op een leeftijd dat ze de wereld gaan ontdekken. Ze zien dingen gebeuren, en willen daar iets mee.
Wat zijn jullie plannen voor een volgende maaksessie?
Suzanne: Binnenkort nemen we ook de oudergroep mee naar de maakplaats, waar we gezamenlijk onderdelen gaan maken voor onze ‘verteltassen’. Bordspelen bijvoorbeeld, met 3D-geprinte pionnen.
Neeltje: Ik zou zelf nog graag met de kinderen een ‘escape box’ willen maken, een soort ‘escape room’ in een doos. Ik wil de kinderen uitdagen om in groepen hun eigen puzzels te bedenken.
Waarom vinden jullie maakonderwijs belangrijk? Hoe zien jullie de toekomst voor je?
Neeltje: Maakonderwijs past bij de samenleving waarin we nu leven. Het sluit aan bij de dingen die kinderen doen in hun vrije tijd. Maakonderwijs vraagt wat van de hogere denkordes. En die zijn makkelijker te bereiken door maakprojecten. Je bent met je motorisch geheugen bezig, en je kunt meer koppelingen maken. Wat ik ook mooi vind is de esthetische kant, dat je iets kunt maken wat mooi is, maar wat ook nog eens werkt. Kinderen leren daardoor ook hun eigen voorkeuren kennen.
Suzanne: Het geeft een bredere kijk op wat er gebeurt in een moderne samenleving en op wat er te koop is. Kinderen hoeven minder te zitten en leren andere vaardigheden. Er is de laatste jaren zo’n focus geweest op taal en rekenen, dat sommige andere vaardigheden uit het oog zijn verloren. Door maakonderwijs leren kinderen abstracties beter te begrijpen omdat ze het zelf hebben ervaren.
Neeltje: De komende jaren ga ik proberen maakonderwijs te integreren in ons kosmisch onderwijs. We willen de combi maken, geen los vak maakonderwijs, maar het integreren in andere vakken. Zo komen beide werelden samen.
Maakonderwijs vraagt wat van de hogere denkordes - en die zijn makkelijker te bereiken door maakprojecten. Je bent met je motorisch geheugen bezig, en je kunt meer koppelingen maken.
