Toekomst van werk

Veerkracht is het vermogen om op een schok te anticiperen, om te herstellen en terug te keren naar de normale toestand. Maar we zijn ook in staat om als maatschappij uiteindelijk sterker en beter te worden, zelfs van een uitzonderlijke crisis als gevolg van de corona-uitbraak. Een artikel door Ton Wilthagen (Tilburg Universiteit, NSvP/NIAS-fellow) en Paulien Bongers (TNO, Amsterdam UMC).

Met het rapport Het betere werk. De maatschappelijke opdracht opende de WRR dit jaar de discussie over de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt met een belangrijke boodschap: we moeten mensvriendelijker worden, meer oog hebben voor de menselijke aspecten van werk en economische groei niet als doel op zich zien. Goed werk draagt bij aan brede welvaart en sociale samenhang. “Ons doel moet niet zijn de meest competitieve economie te hebben maar de beste plek om te werken”. Dat betekent goed werk voor iedereen die kan en wil werken.

Op 4 november 2019 vond de Dag van de Inclusieve Arbeidsmarkt plaats. Zo’n 165 bezoekers, onderzoekers, beleidsmakers, praktijkmensen, ervaringsdeskundigen en werkgevers, gingen aan de slag met de vraag: hoe kunnen we de Nederlandse arbeidsmarkt inclusiever maken? Organisatoren zijn de Goldschmeding Foundation, Instituut Gak en de Nederlandse Stichting voor Psychotechniek (NSvP).

Matching op de arbeidsmarkt vindt vaak plaats op basis van harde functie-eisen. Als je echter niet over het juiste papiertje of ervaring beschikt, wordt de kans op toetreding tot een gewenste functie lastig. Ook de vaak smalle definiëring van “geschiktheid”, beeldvorming en onbewuste biases spelen een belangrijke rol in werving- en selectieprocessen. In het zoeken naar het ‘schaap met de vijf poten’ zien werkgevers mensen met een afstand tot werk snel over het hoofd. Kunnen nieuwe technologieën of nieuwe vormen van matching dit doorbreken? 

Accepteren sollicitanten de oordelen op basis van nieuwe recruitment-technologie meer of minder dan het menselijk oordeel van bijvoorbeeld een selectiepsycholoog? Het project zal bestaan uit een experiment naar de beoordeling van de geschiktheid voor een management-traineeship. Reageren sollicitanten anders als de match wordt gemaakt door een mens een of door AI, waarbij het algoritme wordt toegepast op LinkedIn-profielen en video-interviews? En maakt het daarbij uit of men uiteindelijk geschikt of ongeschikt wordt bevonden?

Jacqueline van Breemen en collega’s van NOA (psychologisch advies- en onderzoeksbureau dat nauw samenwerkt met de sectie sociale en organisatiepsychologie van de Vrije Universiteit Amsterdam) laten zich uitdagen door de vraag hoe we de eerlijkheid moeten wegen van selectiebeslissingen door drie verschillende selectiemethodes. Hoe anders is de lijst van geschikte kandidaten, wanneer er machine learning modellen worden gebruikt in plaats van meer traditionele technieken? Verschilt deze lijst van kandidaten erg van elkaar? Zo ja, op welke (persoons)kenmerken precies?

Hoe kan de kracht van AI worden ingezet om de informatiepositie van kandidaten zodanig te vergroten dat het ook een effect heeft op proactief loopbaangedrag? Op een bestaand recruitment-platform (WIJIJ) waarop mensen kunnen zoeken naar banen die matchen met een eigen breed profiel, gaan gebruikers feedback geven op de passendheid van de aan hen voorgestelde vacatures. Enerzijds ‘leert’ het onderliggende algoritme daarmee betere, passender aanbevelingen te doen.

Hoe krijgen we meer inzicht in de werkelijke werking van AI en algoritmisering voor het verbeteren van recruitmentbeslissingen? Deze open vraag vormde de aanleiding voor de NSvP AI x Recruitment Challenge in 2019. Welke ideeën hebben we mogen ontvangen? En wie zijn de drie winnende partijen die dit jaar de uitdaging van de Challenge aangaan? Afgelopen maanden daagde de NSvP wetenschappers, (selectie)psychologen, data scientists, recruiters en HR-tech specialisten uit om een betere en verantwoorde inzet van AI in de wereld van recruitment een stap verder te brengen.

Voice-assistants die het sollicitatiegesprek overnemen. Algoritmes die de perfecte kandidaat voor een vacature voorspellen. De mogelijkheden van AI voor werving en selectie van werknemers lijken eindeloos. Hoe ziet de toekomst van deze ontwikkeling eruit? Om de dilemma’s rondom de digitalisering van de arbeidsmarkt inzichtelijk en invoelbaar te maken, zette de NSvP samen met SETUP een Makers-Challenge uit. Vier multidisciplinaire ontwerpteams van experts, kunstenaars en andere creatieve makers zijn gevraagd een werk te maken om dit thema goed, urgent en uitdagend te verbeelden.

Matthijs Bal schrijft over de psychologische aspecten van technologie; meer specifiek over de vier fundamentele fantasieën die bestaan ten aanzien van de rol van technologie in werk en maatschappij. Technologie heeft een onmiskenbare rol gespeeld in de globalisering, en speelt ook een belangrijke rol bij andere grote uitdagingen van onze tijd: klimaatverandering en maatschappelijke ongelijkheid. Maar wat heeft de organisatiepsycholoog nu te zeggen over technologie en de rol van technologie in werk en maatschappij?