Employability – de mate van duurzame inzetbaarheid op werk – in een beroepsbevolking die steeds grijzer wordt. Dit is het onderwerp van de masterthesis van Anneloes Bal, afgestudeerd aan de Universiteit van Tilburg. Anneloes ontving voor haar scriptie getiteld “Employee attitudes towards engaging in sustainable employability initiatives at work: A qualitative study” de 3e prijs van de David van Lennep Scriptieprijs.
Wat zijn de individuele motiverende en belemmerende factoren die maken dat mensen al dan niet meedoen aan initiatieven rond duurzame inzetbaarheid? Anneloes Bal: “Ik vond het onderwerp van duurzame inzetbaarheid ontzettend interessant en tijdens het doen van vooronderzoek ontstonden bij mij ook andere vragen die niet binnen de scope (strekking, red.) van het onderzoek naar DSM Fit vielen. In overleg met mijn begeleider (Christina Meyer) heb ik toen besloten om mijn master thesis om dit onderwerp heen te formuleren. Duurzame inzetbaarheid is een erg actueel onderwerp binnen de huidige arbeidsmarkt en voor mij persoonlijk ook erg interessant. Tijdens het voeren van de interviews kwam ik erachter dat niet iedereen zo positief ingesteld is als ikzelf tegenover duurzame inzetbaarheid initiatieven van de werkgever (denk aan bedrijfsfitness of gezond eten in de kantine bijvoorbeeld). Dit was voor mij een verrassend inzicht. Ik wilde graag achterhalen hoe het komt dat sommige mensen zoveel meer enthousiast zijn over dit soort initiatieven en waarom andere mensen er totaal niets van moeten hebben. De interesse in het onderwerp en het persoonlijk contact met de respondenten tijdens de interviews heeft ervoor gezorgd dat ik erg enthousiast was over het schrijven van mijn thesis en het "oplossen" van deze puzzel.”
"Ik wilde achterhalen hoe het komt dat sommige mensen zoveel meer enthousiast zijn over dit soort initiatieven en waarom andere mensen er totaal niets van moeten hebben."
Individuele motiverende en belemmerende factoren
Wat doen werknemers precies om duurzaam inzetbaar te zijn en te blijven, en maken ze gebruik van de initiatieven die organisaties hen aanreiken? In haar onderzoek beantwoordt Anneloes deze vraag aan de hand van de individuele motiverende en belemmerende factoren die mensen benoemen als reden om zich duurzaam in te zetten. Het blijkt namelijk dat individuele factoren een belangrijke rol spelen. Het gaat hierbij dan niet om persoonlijkheidskenmerken, maar om een goede fit tussen het employability initiatief (zoals wandelen tijdens de pauze) en de eigen behoeften en voorkeuren. Het is lastig om mensen over de streep te trekken als ze bijvoorbeeld geen behoefte hebben om te sporten.
Hiernaast speelt leeftijd ook een grote rol – hoe ouder men wordt, hoe groter de belangstelling voor inzetbaarheidsinitiatieven. Daarnaast blijken persoonlijke gezondheidskwesties als stimulans te werken om mee te doen aan deze initiatieven.
Context
Naast de behoeften en voorkeuren, leeftijd en gezondheidskwesties speelt context ook een grote rol binnen duurzame inzetbaarheid. Er zijn op dit vlak meerdere conclusies te trekken. Zo is de rol van werkdruk en tijdsdruk negatief gerelateerd aan de mate van duurzaamheid. Dit houdt in dat hoe drukker men het heeft op het werk, hoe minder men geneigd is om mee te doen aan inzetbaarheidsinitiatieven. Daarnaast heeft sociale steun van collega’s en de leidinggevende juist een positieve invloed; men is eerder geneigd mee te doen aan initiatieven als collega’s dat ook doen. Ook is het van groot belang dat de employability initiatieven goed zichtbaar zijn en dat mensen op de hoogte zijn van de initiatieven. Mensen moeten tijdig geïnformeerd worden en de initiatieven moeten gepromoot worden – dan is de kans dat men meedoet groter. Tevens is het belangrijk dat mensen op vrijwillige basis mee doen. Meerdere deelnemers noemen ook de mogelijkheid om zaken eerst uit te proberen en om competitie met anderen aan te gaan als positieve factoren die bijdragen aan het succes van inzetbaarheidsinitiatieven.
Model
Naast de conclusies over individuele factoren en de context van employability, heeft Anneloes een model ontwikkeld waarin deze verschillende persoons-, context-, en initiatief-gebonden factoren als voorspellers van deelname aan inzetbaarheidsinitiatieven worden voorgesteld. Dit model kan in toekomstig onderzoek worden gevalideerd. Dit houdt in dat Anneloes’ onderzoek een belangrijke bijdrage levert aan de theorievorming over employability. Ook voor de praktijk zijn de resultaten van deze scriptie uiterst relevant. De resultaten laten duidelijk zien dat er geen simpele oplossing is die voor alle werknemers geldt, maar dat mensen inzetbaarheidsinitiatieven wensen die op maat zijn, en passen bij hun leeftijd en eigen voorkeuren.
De resultaten laten duidelijk zien dat er geen simpele oplossing is die voor alle werknemers geldt, maar dat mensen inzetbaarheidsinitiatieven wensen die op maat zijn, en passen bij hun leeftijd en eigen voorkeuren.
Over het schrijven van haar scriptie vermeldt Anneloes: “Natuurlijk is een thesis schrijven niet altijd even leuk. Het heeft me behoorlijk wat energie gekost om deze scriptie op te leveren. Maar het is een eindproduct geworden waar ik volledig achter sta en waarvan ik het ontzettend leuk vind dat het belang van dit onderwerp zo wordt gewaardeerd.” Inmiddels werkt Anneloes als Data trainee bij de Rijksoverheid: “Het lijkt me erg interessant om dit vraagstuk verder op te kunnen pakken, maar dit keer met een data science aanpak. Uitkomsten uit interviews zijn natuurlijk lastig te kwantificeren en het lijkt mij waardevol om het belang van duurzame inzetbaarheid initiatieven ook in harde cijfers uit te kunnen drukken. Helaas heb ik het op het moment te druk met mijn eigen werk om er een passie projectje naast te doen, maar ik vind het zeker een belangrijke invalshoek voor verder onderzoek.”
Anneloes Bal ontving op 18 juni 2019 de David van Lennep Scriptieprijs voor haar masterthesis “Employee attitudes towards engaging in sustainable employability initiatives at work: A qualitative study.” De scriptie schreef ze vanuit de Universiteit van Tilburg in samenwerking met TIAS School for Business and Society; ze deed onderzoek bij DSM naar hun eigen duurzame inzetbaarheidsprogramma ‘DSM Fit’. De David van Lennep Scriptieprijs wordt jaarlijks uitgereikt aan maximaal drie uitzonderlijk goede doctoraalscripties op het gebied van de psychologie van beroep, arbeid en organisatie. Een onafhankelijke jury van experts uit het vakgebied beoordeelt de scripties.
