ACT Toolkit online

Ingegeven door behoeften van het werkveld ontwikkelden Tom Luken en Albert de Folter de ACT-toolkit voor LOB. Ter verrijking van het bestaande LOB (loopbaanoriëntatie en -begeleiding) landschap. Na ruim een jaar ligt er nu een toolkit met 25 instrumenten die op verschillende manieren ingezet kunnen worden om het studiekeuzeproces van leerlingen te ondersteunen. In bescheiden mate draagt het gebruik ervan ook bij aan de voor de toekomst zo belangrijke psychologische flexibiliteit. De toolkit vindt u hier.

Achtergrond

Een belangrijke inspiratiebron van de toolkit is de Acceptance and Commitment Therapy (ACT). Dit is een wetenschappelijk goed onderzochte werkwijze die in veel situaties toepasbaar en effectief is. Het doel van ACT is om een basis te leggen voor psychologische flexibiliteit. De leerling leert beter omgaan met de onzekerheid over de eigen toekomst en over zichzelf. Tegelijkertijd wordt de leerling minder afhankelijk van denkprocessen bij het maken van de keuze. Te hard nadenken kan het nemen van belangrijke beslissingen namelijk ook in de weg staan. Door de toepassing van ACT komt er meer ruimte voor het aanwezig zijn en ondergaan van de ervaring op het moment zelf. Dit vormt een goede voorwaarde voor LOB-gesprekken en activiteiten. ACT biedt zowel theoretisch als methodisch goede aanknopingspunten voor studiekeuze- en loopbaanbegeleiding.

Voor begeleiders van studiekeuzeprocessen

De toolkit wil een verantwoorde, praktische, innovatieve en effectieve aanvulling te bieden voor actuele instrumenten en praktijken voor loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB). De tools zijn bedoeld om gebruikt te worden door begeleiders van het studiekeuzeproces. Meer specifiek bestaat de doelgroep uit schooldecanen en mentoren in de tweede fase van havo/vwo en keuzebegeleiders rond de overgang van voortgezet naar hoger onderwijs, zoals studiekeuzecoaches en studieloopbaanadviseurs en betrokkenen bij matchingsprocedures.

Zes doelen

De zes doelen van de toolkit zijn:

1. Vermindering van keuzestress.
2. Een meer gerichte en daardoor effectievere aanpak van de keuzesituatie en -problemen.
3. studiekeuzen waarmee leerlingen meer commitment ervaren en die daardoor motiverender en stabieler zijn.
4. Het leren maken van loopbaankeuzen.
5. Psychologische flexibiliteit.
6. Een voorspoediger ontwikkeling van de (studie)loopbaan op de lange termijn.

Voorbeelden van het gebruik van de toolkit

De toolkit laat een ruime variatie aan gebruiksmogelijkheden toe. Onderstaand enkele voorbeelden.

• Toepassing van de test over keuzeproblemen (CDDQ) in individueel of klein groepsverband in combinatie met een enkele interventie die aansluit bij de aard van de problematiek/behoefte van de leerling(en).
• Klassikale of individuele toepassing van de CDDQ voor het evalueren van geboden begeleiding. Dit kan in de vorm van nul- en eindmetingen bij keuzetrajecten/LOB-methoden of LOB- mentorprogramma’s.
• Gebruik van de 'educatieve' tools. Bijvoorbeeld: De informatietrechter; De keuze van je leven?; Goed kiezen; Succes en geluk) in de les van decaan of mentor.

Wat is nieuw aan de toolkit?

Het zoeken van aanknopingspunten in een psychologisch en wetenschappelijk goed onderbouwde theorie en werkwijze voor LOB is op zich genomen al vernieuwend. Echt innovatief is dat dit gedachtengoed toegepast wordt op studiekeuzebegeleiding, iets wat ook internationaal gezien nog niet bestaat. Ten opzichte van de bestaande vormen van LOB is verder nieuw dat aandacht besteed wordt aan houdingsaspecten van zowel leerling als begeleider. Dit als basis voor het doen van concrete LOB-oefeningen. Het creëren van de juiste mindset bij leerling en begeleider versterkt het effect van de tools. Ook is er aandacht voor educatie rondom het maken van keuzes.

Waardengerelateerde keuzes

Onderscheidend aan de toolkit is het belang dat gehecht wordt aan het maken van waardengerelateerde keuzes. Waarden vormen relatief stabiele richtlijnen voor de toekomst. Zij laten meer ruimte voor een flexibele wijze waarop deze waarden in studie en beroepsleven gerealiseerd kunnen worden. Het maken van een studiekeuze kan zo ontdaan worden van het vaak wat benauwende doelkarakter waarmee studiekeuzes gemaakt worden. De tools dragen er ook toe bij dat de leerling zich er meer van bewust wordt dat zelfbeelden soms te veel talige constructies zijn geworden, die te veel op zichzelf staan en als te vaststaand worden aangenomen.

Kortom, de toolkit biedt voldoende nieuwe invalswegen en materialen voor schooldecanen en andere keuzebegeleiders. Tom Luken zal de effecten onderzoeken van de toolkit in het kader van een promotietraject.

Verslag evaluatieonderzoek ACT in LOB 

Update 2018: Een wetenschappelijk effectonderzoek bleek in de praktijk niet haalbaar, daarom voerde Tom Luken een evaluatieonderzoek uit, met als doel op gestructureerde wijze informatie te verzamelen over de ervaringen met en beoordelingen van de toolkit, de training en het onderliggende gedachtegoed. Het onderzoek werd gedaan onder de 72 keuzebegeleiders die aan de 10 georganiseerde trainingen hebben deelgenomen. De toolkit wordt overigens ook gebruikt door keuzebegeleiders die niet hebben deelgenomen aan de trainingen, maar omdat het materiaal vrij en open beschikbaar is, is er geen zicht op deze gebruikers. Het verslag van het evaluatieonderzoek door Tom Luken is hier te downloaden.

Literatuur

• Folter, A. de (2014). ACT in loopbaanbegeleiding. LoopbaanVisie, 5(3), 11-15.
• Folter, A. de, & Luken, T. (2014). ACT Toolkit voor innovatie van LOB. Bij de Les, 10(4), 32-34
• Luken, T. (2013). Contextualisme als perspectief bij loopbaanbegeleiding. LoopbaanVisie, 4(4), 4–9.

Het project Een ACT toolkit voor LOB is een initiatief van Omega advies & Coaching i.s.m. Luken Loopbaan Consult. De NSvP is hoofdsponsor van het project. Het project is mede mogelijk gemaakt door inhoudelijke en financiële bijdragen van Vereniging van Schooldecanen en Loopbaanbegeleiders (VvSL), Vereniging van Schooldecanen en Leerlingbegeleiders (NVS-NVL), de beroepsvereniging van loopbaanprofessionals NOLOC, Fontys Hogescholen, Universiteit van Amsterdam en de Stichting Bevordering Beroepskeuzewerk. Ook het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS) en Profiel ASL zijn betrokken geweest bij de ontwikkeling van de toolkit.

Lees ook het eerder verschenen artikel over de ACT Toolkit van  Luken en De Folter in ons Kenniscentrum.