Bevlogen mensen zie je niet op het spreekuur van de bedrijfsarts

Niet tot je zestigste, maar tot je 67ste doorwerken: ‘Dat moet je niet alleen kunnen maar ook echt willen’, stelt Henri Hendrickx. Hij is bedrijfsarts bij SABIC in Bergen op Zoom. Het bedrijf investeert veel in het welbevinden van medewerkers. Hendrickx zag het accent daarbij de afgelopen jaren verschuiven van het beïnvloeden van leefstijlen naar employability en motivatie. Sinds kort gebruikt SABIC daarvoor ook een online methode, waarbij medewerkers op basis van vragenlijsten over taakeisen en werkhulpbronnen, online persoonlijke feedback krijgen. Die feedback geeft handvatten hoe zij er zelf voor kunnen zorgen dat hun werk weer in balans komt. Zelfsturing of job crafting op een manier die weinig tijd en geld kost. De methode is nu via onze website www.innovatiefinwerk.nl/jobcrafting voor iedereen beschikbaar.

Nederlandse werknemers houden niet van top-down
SABIC was tot voor kort een bedrijf onder de vleugels van General Electrics. Hendrickx: ‘Eind jaren tachtig van de vorige eeuw bestond ons werk vooral uit het ‘oplappen’ van mensen, keuringen en spreekuren. Er was veel verzuim, oplopend naar wel 10%. Na 2004, toen de Wet Poortwachter werd ingevoerd, zijn we managers gaan trainen en kwam de nadruk meer te liggen op begeleiding van medewerkers. In de Amerikaanse cultuur is er relatief veel aandacht voor leefstijlprogramma’s die bijvoorbeeld roken of overgewicht tegengaan. Maar Nederlandse werknemers houden niet van top-down en zulke Amerikaanse programma’s slaan hier niet altijd aan. Wij keerden het om en vroegen: waar wil jij zelf aandacht aan besteden? ‘ Werknemers van onze vestiging hadden geen behoefte aan hulp bij het stoppen met roken, maar bijvoorbeeld wel bij het omgaan met slaapstoornissen.’ Op deze manier werden diverse onderwerpen opgepakt. De resultaten van de aanpak werden steeds gemeten. Bleken ze een succes, dan ging SABIC ermee door. Hendrickx: ‘We hebben veel geïnvesteerd in het beïnvloeden van gezonde leefstijlen. Leidinggevenden kregen in de aanpak een voorbeeldrol.’

Iemand met lol werkt aanstekelijk
Ook toen SABIC enkele jaren geleden overging in Arabische handen bleef de aandacht voor het welbevinden van medewerkers. ‘Na een aantal jaren aandacht voor gezonde leefstijlen vroegen wij ons af of we daarmee door moesten gaan’, stelt Hendrickx, ‘op een gegeven moment zijn de belangrijkste onderwerpen wel aan de orde geweest.’ SABIC Bergen op Zoom besloot de aandacht meer te gaan richten op specifieke groepen werknemers, bijvoorbeeld de ouderen. ‘Zij moeten lol in hun werk houden. Iemand met lol werkt aanstekelijk. Actieve en bevlogen mensen zijn veel gezonder en zie je niet op het spreekuur.’ Er zijn veel dingen in je werk waar je zelf invloed op kunt hebben. Zelfsturing of job crafting zet medewerkers aan tot actie. Maar hoe bereik je dat?

Zelf initiatief nemen
Hendrikx legde contact met wetenschappers van de Erasmus Universiteit en er werd gekozen voor een individuele, online interventie met vragenlijsten en feedback. Door het invullen van de vragenlijsten brengen werknemers hun werkkenmerken, taakeisen en werkhulpbronnen in kaart. Hoe blij ben je met je werk? Zie je mogelijkheden om zelf je werk te verbeteren? Op basis van persoonlijke, online feedback krijgen zij vervolgens een beeld van wat zij in hun persoonlijke situatie kunnen verbeteren. Hendrickx: ‘Werk vraagt van iedereen iets anders. De één wil meer afwisseling, de ander houdt juist van vaste patronen. De één kan beter omgaan met stress dan een ander. Na de feedback is het aan de werknemer zelf of hij initiatief neemt.’ De interventie van de Erasmus Universiteit brengt na afloop in kaart of iemand dat ook daadwerkelijk heeft gedaan, wat het resultaat is en welke rol leidinggevenden hebben gespeeld. Hendrickx adviseert deze methode aan voor bedrijven die wat betreft medewerkerstevredenheid hun zaken op orde hebben: ‘Als je bijvoorbeeld fors gaat reorganiseren, moet je er op deze manier niet aan beginnen. Dat haalt te veel overhoop. Ook is het van belang dat leidinggevenden medewerkers echt faciliteren.’ Het onderzoek en de feedback verliepen volledig anoniem.

Oog voor de lange termijn 
De werknemers van SABIC plukken de vruchten van de overgang van het bedrijf in Arabische handen. Hendrickx: ‘Amerikanen kijken niet langer dan een half jaar vooruit, ook voor wat betreft personeelsbeleid. De Arabische eigenaren hebben een horizon tot 2020. Dat geeft rust, er is veel minder stress. We streven ernaar dat werknemers het werk steeds leuker gaan vinden en daar zelf een actieve bijdrage aan leveren. De interventie van de Erasmus Universiteit helpt daarbij. Het vraagt van medewerkers niet veel tijd en de kosten zijn te overzien.’

Meer info?
Deze job crafting methode op basis van een digitaal feedbackinstrument is inmiddels ook online beschikbaar voor medewerkers en organisaties: De aanpak werd ontwikkeld door Maria Tims, Arnold B. Bakker en Daantje Derks van de Erasmus Universiteit Rotterdam. De methode staat beschreven in het boek Scherp in werk door Jan de Jonge, Maria Peeters, Sonia Sjollema en Hieke de Zeeuw (redactie) ISBN 9789023249757 uitgeverij Van Gorcum. Wilt u meer informatie, mail dan naar info@nsvp.nl