Door technologische veranderingen en robotisering verdwijnen er veel administratieve functies. Hierdoor is het voor werkzoekenden met een werkloosheidsuitkering (WW’ers) afkomstig uit een administratief beroep vaak lastig om binnen deze beroepsgroep weer werk te vinden. Om werk te vinden is het van belang dat deze WW’ers zich breder oriënteren op de arbeidsmarkt. Gedragswetenschappelijk onderzoek leert ons welke factoren mogelijk een rol spelen bij het veranderen van werkzoekgedrag. Want langs de kant staan is niet alleen frustrerend, maar levert ook achterstand op het gebied van leren en ontwikkelen, omdat het meeste geleerd wordt via informeel leren op de werkvloer.
Met name werkzoekenden van boven de 45 jaar met een opleiding op MBO-niveau in de administratieve sector hebben moeite om een baan te vinden. De gedachte van deze werkzoekenden is vaak dat dit vooral komt door hun leeftijd terwijl met name het type vacatures waar zij op solliciteren van grote invloed is. In 2017 waren er 340 vacatures en 32.000 werkzoekenden die op vacatures voor administratieve functies reageerden! Door de teleurstelling als gevolg van afwijzingen ontstaat een negatieve stereotypering waarin de werkzoekende zichzelf afschrijft en als te oud bestempeld.
De OntwikkelNudge van het UWV richt zich op het verkleinen van de mismatch tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt op landelijke schaal, door de inzetbaarheid van werkzoekenden met een kansarm beroep te vergroten.
Onderzoek en resultaten
De NSvP heeft in 2017 in de vorm van een NudgeChallenge verschillende partijen de kans geboden actief aan de slag te gaan met het experimenteren met nudging. De Ontwikkelnudge van Team UWV kwam in aanmerking voor de subsidiëring van hun pilotonderzoek.
De onderzoeksvragen zijn concreet:
- Welke factoren kunnen WW’ers ervan weerhouden om breder naar werk te zoeken?
- Hoe kunnen we inzichten over deze factoren vertalen naar een gedragsinterventie?
- Heeft deze gedragsinterventie een positief effect op 1) het breder zoeken naar werk en 2) het solliciteren naar andere functies?
In totaal waren 1861 werkzoekenden betrokken bij de pilot, waarbij de helft de mail met aanvullende informatie kreeg (de Nudge-conditie) en de helft een controlegroep vormde.
In de explorerende fase heeft Team UWV vier gedragsbelemmeringen in kaart gebracht. Deze belemmeringen weerhouden de werkzoekenden ervan om hun werkzoekgedrag aan te passen. Een eerste belemmering is het hebben van te weinig kennis over de kansen op de arbeidsmarkt. Het is niet duidelijk voor de werkzoekenden wat nu precies kansarme en kansrijke beroepen zijn. Daarnaast bleek uit het onderzoek dat de motivatie om te veranderen verkleind wordt door angst en onzekerheid. De onbekendheid maakt het lastig om open te staan voor beroepen waar zij nog geen ervaring in hebben opgedaan. Tot slot blijkt dat bij werkzoekenden de “zelf-effectiviteit” laag is: veel mensen twijfelen of ze de vaardigheden en kennis wel hebben om in een ander beroep te slagen.
Om deze gedragsbelemmeringen te verminderen heeft het UWV een nudge ontwikkeld, bestaande uit een informatieve mail aan de werkzoekenden. Ten eerste werd daarin een stappenplan van twee stappen beschreven om het makkelijker te maken om kansrijke vacatures te vinden. Met een overzicht van kansrijke en matchende beroepen dichtbij de eigen eerdere administratieve functie, werd het zoeken ook makkelijker gemaakt. Door algemene en herkenbare functie-eisen weer te geven (secuur werken, goed organiseren) ervaren werkzoekenden bovendien minder afstand tot de kansrijke beroepen. Het overzicht geeft een reëel beeld van de beroepen, wat de angst voor het onbekende mogelijk weg neemt. Ook wordt duidelijk dat het om functies gaat die niet zo ver af liggen van de eigen ervaring, waardoor gevoelsmatig de status quo niet te erg aangepast wordt.
Om de negatieve stereotypering rond de eigen leeftijd te doorbreken, werd per mail informatie gegeven over de kansen op werk in de administratieve sector. Door te vermelden dat er in 2017 in deze sector 2017 maar 340 vacatures waren en 32.000 werkzoekenden werd het arbeidsmarkt-aspect benadrukt. Ook werd een voorbeeld gegeven van iemand die daadwerkelijk op oudere leeftijd een overstap maakte naar een vergelijkbaar beroep in een ander sector. Zo’n rolmodel kan het vertrouwen in eigen kunnen vergroten. De aanpak valt onder een gedragsgerichte benadering, omdat er rekening wordt gehouden met typisch menselijke angsten en biases. Maar de nudge liet eigen keuze open - de werkzoekende bleef bewuste en goed geïnformeerde keuzes maken over de vacatures waarop hij wel of niet reageerde.
Uit het onderzoek bleek dat onder de werkzoekenden die de e-mail ontvingen 30% meer naar kansrijke beroepen werd gezocht. Bovendien veranderde ook hun sollicitatiegedrag: terwijl het aantal sollicitaties hetzelfde bleef reageerden zij vaker op kansrijke beroepen en minder vaak op administratieve beroepen.
Uit het onderzoek blijkt dat een eenvoudige interventie die zorgvuldig inspeelt op de belangrijkste gedragsfactoren effectief kan zijn om complex gedrag, zoals het breder zoeken naar werk, te veranderen. Dit biedt volop mogelijkheden om de manier waarop UWV met zijn klanten communiceert te verbeteren.
Artikelen over dit project:
Waardevolle gedragsinzichten voor goede match op de arbeidsmarkt
OntwikkelNudge van Team UWV winnaar NudgeEindprijs
Zeer toegankelijk kennisverslag waarin alle onderzoekstappen en de resultaten zijn beschreven: Werkkansen van voormalig administratief medewerkers vergroten
