KEYNOTE: Een kwalitatieve benadering van krapte. Krapte op de arbeidsmarkt wordt vaak benaderd vanuit kwantiteit: hoe zorgen we ervoor dat vacatures zo veel en snel mogelijk worden vervuld? In deze keynote wordt een pleidooi gehouden voor een kwalitatieve benadering: een focus op wat mensen zelf als nuttig ervaren en de kwaliteit van aangeboden werk. Werk dat bijdraagt aan welzijn, gezondheid en zingeving én aan aspecten van brede welvaart. Alleen dan kunnen we zinvolle afwegingen maken tussen werk, vrije tijd en de maatschappelijke waarde van betaalde en onbetaalde activiteiten.

KEYNOTE: Keuzes op een krappe arbeidsmarkt, wat als niet al het werk meer gedaan kan worden? Bij aanhoudende krapte bestaat het risico dat niet al het werk dat we belangrijk vinden even goed of even veel kan worden gedaan. Accepteren we dat of vinden we dat bepaalde sectoren en functies prioriteit moeten krijgen? Willen we arbeidskrachten richting (bepaalde) maatschappelijke sectoren sturen? En zo ja, hoe bepalen we de waarde van werk en hoe komen we vanuit een visie op brede welvaart tot een integrale aanpak? 

THEMATAFEL: Essentieel werk tegen niet-essentieel applaus? Geleerde lessen over nuttig werk uit de coronapandemie. Met het collectieve applaus in de coronatijd leek even sprake van maatschappelijke herwaardering voor de doorgaans minder goed betaalde, lage-status beroepen. Maar die kans op duurzame herwaardering van deze beroepen - met de mogelijke versterking van de economische positie van de vrouw - werd gemist. Waarom had het label “essentieel” beroep niet die katalyserende werking op herwaardering van de nuttige beroepen? En hoe voelen de “niet-essentiële” thuiswerkers zich nu over hun werk? Wat kunnen we leren over nut en herwaardering van (niet-) essentiële beroepen en genderongelijkheid?

THEMATAFEL: Sturing of vrije keuze in loopbaan en opleiding? Er lijkt een toegenomen spanning en mismatch tussen individuele en collectieve belangen op de arbeidsmarkt. Sluiten individuele loopbaanvoorkeuren wel goed genoeg aan op de collectieve vraag in sectoren die nodig zijn om de samenleving op te bouwen? Hoe blijven individuele loopbanen in de collectieve pas lopen? Wat vraagt dat en van welke betrokkenen? Aan deze tafel bespreken we de dilemma’s en mogelijke regionale arbeidsmarktoplossingen om schijnbare tegenstellingen tussen individuele vrijheid en collectieve belangen te overbruggen. 

THEMATAFEL: Kan sturing en verplichting bij re-integratie wel leiden tot waardevol en betekenisvol werk? Het maatschappelijk debat over arbeidsre-integratie is de laatste jaren verschoven naar ‘waarde van werk’. Maar kan werk eigenlijk wel waardevol of betekenisvol zijn, wanneer mensen zoals bijstandsgerechtigden hiertoe worden verplicht? En hoe kunnen mensen met weinig kansen op reguliere arbeid alsnog (weer) waardevol werk verrichten? Deze vragen zijn cruciaal voor onderzoekers en re-integratieprofessionals die vernieuwende routes naar waardevol werk en duurzame integratie zoeken in het sociaal domein.

THEMATAFEL: Hoe kunnen we schaarse arbeidskrachten in zetten op onze noden en minder op onze wensen? Als we meer focussen op wat we nodig hebben, is er dan wel arbeidsmarktkrapte? Zou het in Nederland met ruim tien miljoen mensen aan beroepsbevolking en onbenut arbeidspotentieel, niet mogelijk moeten zijn om op gezonde duurzame wijze in (minimaal) de basisbehoeften van 17,8 miljoen inwoners kunnen voorzien? Welke beleidsopties zijn er om schaarse arbeid meer in te zetten op onze noden en minder op onze wensen?

THEMATAFEL: Aanpak van regionale ongelijkheid in ervaring van waardevol werk. Uit ons onderzoek blijkt dat er structurele ongelijkheid bestaat tussen regio's in Nederland als het gaat over waardevol werk. Of mensen autonomie, competentie, relatie of baantevredenheid kunnen ervaren hangt niet alleen af van het beroep dat zij uitoefenen, de industrie waarin zij werken, of hun opleidingsniveau, maar bevat ook een uitgesproken regionale component. In deze discussietafel gaan we dieper in op de oorzaken van deze regionale verschillen in de subjectieve waardering van werk, denken we na over oplossingsrichtingen, vervolgonderzoek en passend (regionaal) beleid om deze ongelijkheden te verminderen.

THEMATAFEL: Betekenisvol werk: meer dan maatschappelijke meerwaarde. Als oplossing voor personeelstekorten wordt nogal eens gesproken over het betekenisvoller maken van werk. Dat wordt vaak gekoppeld aan meer zingeving, die vooral bij jongere generaties zou leven. Betekenisvol werk gaat echter ook over andere aspecten van werk, die voor een individuele werknemer minstens zo belangrijk lijken, zoals ontplooiingsmogelijkheden en de samenwerking met collega’s. Het gesprek over hoe de betekenis van werk verbonden is met de kwaliteit van arbeid, biedt kansen voor vernieuwing van toekomstagenda's van HR-professionals en onderzoekers.

Hoe zorgen we dat meer mensen zich gaan inzetten voor het algemeen belang? Aan deze thematafel staat de vraag centraal hoe morele kaders bepaald worden en wie daarin een stem hebben. Hoe bepalen we welk werk meer of minder bijdraagt aan het algemeen belang? Hebben we als individu de plicht om bij te dragen? En wie stelt hierin de norm? De huidige transities waar we met elkaar voor staan, maken de vraag welk werk er nodig is in de opbouw van de samenleving van de toekomst urgenter. Een afweging tussen individueel en algemeen belang kunnen mensen makkelijker maken wanneer er een aansprekend en concreet toekomstbeeld ligt, waaraan mensen zich kunnen verbinden.